اهمیت مدیریت استرس و تأثیر آن بر سلامت و طول عمر

استرس مزمن روند پیری را تسریع می‌کند و باعث مشکلات جدی سلامت می‌شود، اما مدیریت مؤثر استرس از طریق تغییرات سبک زندگی می‌تواند این اثرات را کاهش دهد.

به گزارش تک‌ناک، همه‌گیری COVID-19 نشان داد که افراد به‌ طور متفاوتی با استرس مقابله می‌کنند. برخی از افراد می‌توانند استرس را بدون عواقب بلندمدت مدیریت نمایند، در حالی که دیگران با استرس سمی مواجه می‌شوند.

استرس سمی به فشارهای مستمر و طاقت‌فرسا می‌گویند، که می‌تواند باعث مشکلات جدی سلامتی شود. برای برخی افراد، این استرس سمی باعث تسریع روند پیری و کاهش طول عمر می‌شود.

اما چه میزان استرس به عنوان استرس زیاد در نظر گرفته می‌شود و چه اقداماتی می‌توان برای محافظت از خود انجام داد؟ تحقیقات نشان داده است که استرس می‌تواند مشکلات سلامتی را تشدید کند و باعث ایجاد یک چرخه منفی شود.

مطالعه‌ای در سال ۲۰۲۳ درباره استرس و پیری انجام شد، که نشان داد چهار نوع استرس می‌توانند فرایند پیری بدن را در میانه زندگی تسریع کنند. همچنین استرس مزمن همانند سیگار کشیدن و وضعیت بد اجتماعی-اقتصادی، باعث پیری سریع‌تر می‌شود.

استرس خوب در مقابل استرس سمی

استرس خوب به چالش‌ها و درخواست‌هایی اشاره دارد که می‌توان به راحتی با آنها کنار آمد و برای سلامتی مفید است.

این نوع استرس، مانند: تغذیه، تمیز کردن محیط، ارتباطات اجتماعی و انجام وظایف روزمره، به تنظیم سیستم پاسخ استرسی بدن کمک می‌کند و شما را سالم نگه می‌دارد.

در مقابل، استرس سمی سیستم پاسخ استرسی بدن را به گونه‌ای تحت فشار قرار می‌دهد که اثرات منفی و ماندگاری ایجاد می‌کند.

روان‌پزشکی به نام بسل واندر کولک در کتاب خود با نام The Body Keeps the Scoreتوضیح می‌دهد که استرس سمی می‌تواند آسیب‌های روانی و جسمی زیادی به دنبال داشته باشد.

اولین نشانه‌های استرس سمی علائم مداومی مانند: سردرد، خستگی یا درد شکم است، که می‌تواند عملکرد روزانه را مختل کند. پس گذشت ماه‌ها از این علائم، امکان دارد بیماری‌هایی مانند: سردردهای میگرنی، آسم، دیابت یا کولیت اولسراتیو بروز کنند.

فیزیولوژی سیستم‌های پاسخ استرسی

وقتی سالم هستیم، سیستم‌های پاسخ استرسی بدن مانند یک ارکستر عمل می‌کنند و به طور هماهنگ و بدون نیاز به تلاش ما، خود را تنظیم می‌نمایند. این فرایند را خودتنظیمی می‌نامند.

با وجود این، وقتی بیمار می‌شویم، برخی از این سیستم‌ها قادر به تنظیم خود نیستند و باعث بروز مشکلاتی در تنظیم استرس می‌شوند که می‌تواند بیماری‌های دیگری به وجود آورند.

به عنوان مثال، در دیابت، سیستم هورمونی بدن نمی‌تواند قند خون را به درستی تنظیم کند. در چاقی، سیستم متابولیک بدن در تنظیم مصرف و دریافت انرژی مشکل دارد. در افسردگی، سیستم عصبی مرکزی دچار اختلال می‌شود و این باعث می‌شود تنظیم خلق و خو، افکار و رفتارها دشوار شود.

چالش‌ها در مدیریت استرس

با وجود پیشرفت‌های اخیر در علوم اعصاب که به محققان راه‌های جدیدی برای اندازه‌گیری و درک استرس داده است، به طور قطع شما هم تجربه داشته‌اید که هنگام مراجعه به پزشک، مدیریت استرس بخشی از درمان شما نیست.

بیشتر پزشکان تأثیر استرس بر بیماری‌های مزمن شایع مانند: دیابت، بیماری‌های قلبی و چاقی را بررسی نمی‌کنند، چون اندازه‌گیری استرس پیچیده است و درمان آن نیز دشوار می‌باشد. به طور کلی، پزشکان آنچه را که نتوانند اندازه‌گیری کنند، درمان نمی‌کنند.

همچنین تحقیقات جدید نشان داده‌اند که احتمال ابتلا به بیماری‌های جسمی و روانی جدی در میانه زندگی، به ویژه زمانی که افراد در معرض آسیب‌های روانی یا رویدادهای منفی در دوران‌های حساس مانند کودکی قرار می‌گیرند، به طور قابل توجهی افزایش می‌یابد.

در ۴۰ سال گذشته، افزایش نگران‌کننده بیماری‌هایی مانند: دیابت، چاقی، افسردگی، PTSD یا استرس پس از سانحه، خودکشی و اعتیاد در ایالات متحده به یک عامل مشترک اشاره دارد و آن هم استرس سمی است.

این نوع استرس می‌تواند خطر ابتلا به این بیماری‌ها، پیشرفت آنها، عوارض و مرگ زودهنگام را افزایش دهد.

تأثیر گسترده استرس سمی

تعریف استرس سمی برای هر شخص متفاوت می‌باشد و به همین دلیل سخت است که بدانیم چند نفر با آن مواجه هستند.

با وجود این، حدود ۱۶ درصد از بزرگسالان در ایالات متحده گزارش داده‌اند که در کودکی با چهار یا بیشتر از رویدادهای منفی مواجه شده‌اند. این رویدادهای منفی می‌توانند خطر ابتلا به بیماری در بزرگسالی را افزایش دهند.

پیش از همه‌گیری COVID-19، تحقیقات نشان داد که حدود ۱۹ درصد از بزرگسالان در ایالات متحده با چهار یا بیشتر بیماری مزمن روبه‌رو هستند. اگر شما یک بیماری مزمن داشته باشید، به احتمال زیاد می‌توانید تصور کنید که داشتن چهار بیماری چقدر استرس‌زا خواهد بود. حدود ۱۲ درصد از مردم آمریکا در فقر زندگی می‌کنند.

به عنوان مثال، فردی که نمی‌داند چطور به محل کار خود برسد، یا لوله آب نشت‌کرده را تعمیر کند، همیشه استرس دارد. چنین شرایطی می‌تواند او را در حالت هشدار نگه دارد یا مانع تلاش برای حل مشکلات شود، که استرس او را تشدید می‌کند.

علاوه بر این افراد، کسانی که با مشکلاتی مثل روابط آزاردهنده، بی‌خانمانی، تنهایی شدید، زندگی در محله‌های پر جرم یا کار در محیط‌های آلوده به آلودگی صدا یا هوا روبه‌رو هستند، نیز در معرض استرس سمی قرار دارند.

به طور کلی، تخمین زده می‌شود که حدود ۲۰ درصد از مردم ایالات متحده با اثرات استرس سمی زندگی می‌کنند.

رویکردهای جدید در مدیریت استرس

اولین قدم در مدیریت استرس، شناسایی آن و صحبت با پزشک عمومی است. پزشک امکان دارد ارزیابی‌هایی انجام دهد که شامل اندازه‌گیری استرس از طریق خودگزارش‌دهی باشد.

گام بعدی درمان است. تحقیقات نشان داده‌اند که می‌توان سیستم پاسخ استرس را دوباره آموزش داد. رویکردی به نام «پزشکی سبک زندگی» وجود دارد، که هدف آن بهبود سلامت با تغییر رفتارهای نادرست و پذیرش عادت‌های جدید است و به عملکرد بهتر سیستم پاسخ استرس کمک می‌کنند.

پذیرفتن این تغییرات سبک زندگی نه سریع است و نه آسان، اما مؤثر می‌باشد. برنامه‌هایی نیز وجود دارند که شرایط مزمن مرتبط با استرس را کاهش می‌دهند یا آنها را از بین می‌برند.

این برنامه‌ها به افراد می‌آموزند که چگونه مدیریت استرس، رژیم غذایی و ورزش را به شیوه‌هایی تمرین کنند که عادت‌های جدید خود را بسازند و حفظ نمایند.

در حال حاضر، شواهد قوی وجود دارد که نشان می‌دهد می‌توان استرس سمی را درمان کرد و حال کلی افراد را بهبود بخشید.

گام‌های بعدی شامل شناسایی بیشتر استرس سمی و گسترش دسترسی به روش‌های درمانی مؤثر برای افرادی است که تحت تأثیر استرس سمی قرار گرفته‌اند.