سرنوشت تیک‌تاک در آمریکا؛ ممنوعیت یا فروش به ایلان ماسک؟

مدتی پیش چندین رسانه‌ی خبری گزارش داده بودند که مقامات چینی با قطع امید از رأی دادگاه عالی آمریکا، گزینه‌ای را روی میز گذاشته‌اند که قبلاً گفته بودند هرگز آن را انجام نمی‌دهند: شاید آن‌ها به بایت‌دنس اجازه دهند این اپلیکیشن را بفروشد.

نکته‌ی جالب؟ طبق گزارش‌ها، چین در حال بررسی این گزینه است که ایلان ماسک، میلیاردر فناوری موردعلاقه‌ی دونالد ترامپ رئیس‌جمهور منتخب، به‌عنوان واسطه یا خریدار در این معامله عمل کند.

گزارش‌های فایننشال تایمز، وال‌استریت ژورنال و بلومبرگ (همگی به نقل از منابع ناشناس) نشان می‌دهند که مقامات چینی حداقل در حال بررسی گزینه‌ی فروش تیک‌تاک هستند. گرچه مایکل هیوز، سخنگوی تیک‌تاک این گزارش‌ها را «کاملاً ساختگی» می‌خواند. سفارت چین در آمریکا و شرکت شبکه‌ی اجتماعی فعلی ماسک یعنی ایکس، از هرگونه اظهارنظر در این زمینه خودداری کرده‌اند.

چیزی که احتمالاً نظر چین را تغییر داده، روابط استراتژیک ایلان ماسک با مقامات چین و دونالد ترامپ است:

ماسک ارتباط مستقیمی با ترامپ دارد، ضمن اینکه از زمان خرید توییتر گفته است که می‌خواهد آن را بیشتر شبیه تیک‌تاک کند. او همچنین تجربه‌ی زیادی در معامله با مقامات چینی دارد (سهم قابل‌توجهی از کسب‌وکار تسلا با فروش محصولات به چین پیش می‌رود).

نهایتاً ماسک تنها گزینه‌ای به شمار می‌رود که می‌تواند تیک‌تاک را با X و شرکت هوش مصنوعی xAI، رقیب OpenAI، ادغام کند تا تأثیرگذاری این پلتفرم را به نحو چشمگیری افزایش دهد. به‌علاوه او به‌عنوان ثروتمندترین مرد جهان، پول لازم برای انجام این معامله را در اختیار دارد.

لانگ لی، استاد کسب‌وکار بین‌الملل دانشگاه سانتا کلارا در این زمینه می‌گوید: «احتمال دارد چین به یک توافق سرمایه‌گذاری مشترک، مشابه آنچه شرکت‌های خارجی فعال در چین اغلب انجام می‌دهند، تمایل نشان دهد. توجه کنید که طبق متن قانون آمریکا، شرط اینکه یک اپلیکیشن، تحت کنترل کشورهای متخاصم (مثل چین) خطاب شود این است که شخصی از آن کشور حداقل ۲۰ درصد سهام اپلیکیشن را در اختیار خود داشته باشد.»

لی همچنین می‌گوید:

اگر قرار باشد ماجرای تیک‌تاک به‌نوعی سرمایه‌گذاری مشترک ختم شود، ایلان ماسک گزینه‌ی ایده‌آلی برای تکمیل معامله خواهد بود، زیرا ازیک‌طرف رابطه‌ی خوب و نزدیکی با ترامپ دارد و از طرف دیگر دولت چین هم با او احساس راحتی می‌کند.

بااین‌حال اگر چین به هر نحوی اطمینان حاصل کند که دولت آمریکا به تیک‌تاک اجازه می‌دهد تحت مالکیت بایت‌دنس فعالیت کند، از معامله کنار می‌کشد. چرا؟ نکته‌ی اول اینکه تیک‌تاک نفوذ بسیار زیادی در سراسر جهان دارد. به‌علاوه بایت‌دنس به‌عنوان یکی از قهرمانان فناوری بومی و غرور ملی چین شناخته می‌شود و چین نمی‌خواهد چنین فرصتی را از دست بدهد.

این نکته را هم در نظر بگیرید که با تغییر دولت آمریکا، چین با شرایط متفاوتی مواجه خواهد شد: ترامپ تعرفه‌های سنگینی بر واردات کالاهای چینی وضع کرده که مسلماً به اقتصاد این کشور آسیب می‌رساند.

پس اگر چین به دنبال اهرم فشاری مؤثر بر ترامپ و آمریکا بگردد، می‌تواند روی تیک‌تاک حساب کند. برخی از فعالین چینی نیز معتقدند که دولت این کشور تیک‌تاک را یکی از فرصت‌های همکاری با آمریکا تلقی می‌کند، درحالی‌که در سایر حوزه‌ها انتظار روابط پرتنش‌تری را دارد.

درهرصورت مشخص نیست اگر تیک‌تاک در آمریکا فیلتر شود، چقدر طول می‌کشد تا کاربران تأثیر آن را حس کنند. اپل و گوگل باید این اپلیکیشن را از فروشگاه‌های نرم‌افزارهای خود حذف و به‌روزرسانی آن را متوقف کنند.

اگر کاربران قبلاً اپلیکیشن را دانلود کرده باشند، همچنان برنامه را دردسترس خواهند داشت. اما اوراکل که زیرساخت‌های ابری را برای تیک‌تاک در آمریکا فراهم می‌کند، احتمالاً ملزم می‌شود میزبانی از داده‌های اپلیکیشن را متوقف کند.

کاربران آمریکایی می‌توانند برای استفاده از تیک‌تاک به VPN متوسل شوند، ولی این راهکار دسترسی به اپلیکیشن را تاحدودی دشوارتر می‌کند. احتمال کمی هم وجود دارد که بایدن یا کنگره، مهلت مقرر فروش تیک‌تاک را تمدید کنند.

ترامپ گفته بود که می‌خواهد با مذاکره و نوعی توافق، تیک‌تاک را از فیلتر شدن نجات دهد. بااین‌حال، ممنوعیت این اپلیکیشن قرار است یک روز قبل از مراسم تحلیف او اجرایی شود؛ وضعیتی که احتمال فیلترینگ نهایی تیک‌تاک را بالا می‌برد.

سرنوشت تیک‌تاک به زودی مشخص خواهد شد، اما چگونه؟ آیا ماسک یا سرمایه‌گذاران آمریکایی با خرید تیک‌تاک پرونده‌ای چند ساله را به پایان می‌برند، یا باید منتظر اقدامات بعدی مالکان این اپلیکیشن پرطرف‌دار بمانیم؟