هواوی تسلیم نمی‌شود؛ آیا HarmonyOS Next در برابر اندروید دوام می‌آورد؟

هواوی سرانجام به این نتیجه رسید که ادامه‌ی پشتیبانی از نسخه‌های قدیمی اندروید دیگر ارزشش را ندارد و قطع کامل آن می‌تواند نتایج بهتری به همراه داشته باشد. اما آیا این تصمیم درست بود؟ هواوی اولین شرکتی نخواهد بود که سیستم‌عامل مبتنی‌بر لینوکس خود را معرفی می‌کند. پیش از آن، سامسونگ با سیستم‌عامل تایزن و […]


هواوی سرانجام به این نتیجه رسید که ادامه‌ی پشتیبانی از نسخه‌های قدیمی اندروید دیگر ارزشش را ندارد و قطع کامل آن می‌تواند نتایج بهتری به همراه داشته باشد. اما آیا این تصمیم درست بود؟ هواوی اولین شرکتی نخواهد بود که سیستم‌عامل مبتنی‌بر لینوکس خود را معرفی می‌کند. پیش از آن، سامسونگ با سیستم‌عامل تایزن و شرکت فنلاندی یولا با Sailfish تلاش کرده بودند که راهشان را از اندروید جدا کنند؛ اما کمتر کسی این تلاش‌ها را موفقیت‌آمیز می‌نامد. با‌این‌حال، شاید هواوی بتواند این کار را به شکلی متفاوت انجام دهد. در این مقاله به بررسی موانع مسیر و مزایای احتمالی ساخت یک سیستم‌عامل جدید در دنیای فناوری خواهیم پرداخت.

زندگی بدون اپلیکیشن‌های اندرویدی

برای کاربران، یکی از بزرگترین تغییرات پس از مهاجرت به Harmony OS Next، وضعیت دسترسی به اپلیکیشن‌ها خواهد بود. با حذف لایه‌های سازگاری AOSP و APIهای مرتبط، اپلیکیشن‌های جدید و موجود باید دوباره برای کار با این سیستم‌عامل جدید طراحی شوند. توسعه‌دهندگان، تا امروز برای انتشار اپلیکیشن خود باید آن‌ را در دو پلتفرم اندروید و iOS آماده می‌کردند؛ اما حالا باید اپلیکیشن خود را برای Harmony OS Next هم بسازند تا با رابط کاربری، خدمات، رسانه‌ها، نوتیفیکیشن‌ها، موقعیت مکانی و دیگر بخش‌های این سیستم‌عامل هماهنگ باشد.

این یعنی اگر کاربران گوشی خود را به این سیستم‌عامل به‌روزرسانی کنند یا موبایلی بخرند که به صورت پیش‌فرض با این سیستم‌عامل عرضه شده باشد، تنها قادر خواهند بود از اپلیکیشن‌هایی استفاده کنند که از اول برای HarmonyOS Next طراحی شده‌اند.

چگونگی مهاجرت به هارمونی‌او‌اس نکست برای هواوی اهمیت فراوانی دارد. اگر سیستم‌عامل جدید نتواند اپلیکیشن‌ها و داده‌های قدیمی را به‌درستی منتقل کند، کاربران را با مشکلات زیادی مواجه خواهد کرد؛ چرا که انتظار دارند پس از یک به‌روزرسانی همه‌چیز به‌راحتی و بدون مشکل کار کند. افرادی که به این سیستم‌عامل مهاجرت می‌کنند، با دیدن جای خالی برخی از اپلیکیشن‌های مورد علاقه‌شان در نسخه‌ی جدید دچار مشکلاتی خواهند شد.

بااین‌حال، هواوی برخی از اپلیکیشن‌های اصلی، مانند ماشین‌حساب، نقشه‌ و مدیریت تصاویر را پوشش داده و در حال همکاری با توسعه‌دهندگان برای انتقال ۴۰۰۰ اپلیکیشن از ۵۰۰۰ اپلیکیشن اندرویدی محبوب چین به پلتفرم خود است. نسخه‌ی جدید هارمونی‌اواس، زیرساخت‌های خوبی برای شروع دارد و بعید است نتیجه به اندازه‌ی وضعیت شترگاوپلنگ فعلی که تلفیقی از اندروید و هارمونی است، ناامیدکننده باشد.

اپلیکیشن‌های اندروید دیگر روی دستگاه‌های مجهزبه Harmony OS Next کار نخواهند کرد

توسعه‌دهندگان اگر بخواهند به طراحی و ساخت اپلیکیشن برای سیستم‌عامل HarmonyOS Next بپردازند، ملزم به استفاده از چارچوب جدیدی به نام ArkUI خواهند بود که بر پایه‌ی ArkTS توسعه یافته است. ArkTS درحقیقت یک نسخه‌ی توسعه‌یافته و گسترش‌یافته از زبان TypeScript محسوب می‌شود که خود این زبان نیز مبتنی بر JavaScript است. طبق اسنادی که هواوی در اختیار توسعه‌دهندگان قرار داده است، پروژه‌هایی که از استانداردها و شیوه‌های توصیه‌شده در TypeScript تبعیت می‌کنند، قادر خواهند بود بین ۹۰ تا ۹۷ درصد از کدهای خود را بدون نیاز به تغییر حفظ کنند.

این مسئله نشان می‌دهد که فرآیند مهاجرت و سازگاری برای توسعه‌دهندگان اپلیکیشن‌هایی که از این زبان استفاده می‌کنند، نسبتاً ساده خواهد بود. بااین‌حال، باید در نظر داشت که چارچوب رابط کاربری بومی سیستم‌عامل اندروید به زبان‌های Java و Kotlin وابسته است؛ درحالی‌که در اکوسیستم iOS، از چارچوب SwiftUI استفاده می‌شود. بنابراین امکان انتقال مستقیم کد بین این پلتفرم‌ها وجود ندارد و توسعه‌دهندگان نیاز خواهند داشت که اپلیکیشن‌های خود را از ابتدا برای این سیستم‌عامل بازسازی کنند.

امروزه‌ توسعه‌ی چندپلتفرمی اپلیکیشن به یکی از بخش‌های مهم و روبه‌رشد صنعت نرم‌افزار تبدیل شده است. TypeScript به همین منظور و به‌طور گسترده‌ای برای تسریع توسعه‌ی نرم‌افزار در بسترهای مختلف استفاده می‌شود. بسیاری از توسعه‌دهندگان از این زبان در محیط React Native بهره می‌برند که امکان ساخت و راه‌اندازی اپلیکیشن‌ها را در چندین سیستم‌عامل مختلف به شیوه‌ای ساده‌تر فراهم می‌کند.

سازندگان اپلیکیشن‌های مشهوری مانند فیسبوک، اینستاگرام، مایکروسافت آفیس، آمازون الکسا و بسیاری نمونه‌های دیگر از این چارچوب برای توسعه‌ی اپلیکیشن خود در چند پلتفرم استفاده کرده‌اند. به همین دلیل، توسعه‌دهندگانی که در زمینه‌ی React Native فعالیت دارند، به احتمال زیاد با شیوه‌ی برنامه‌نویسی آن آشنایی کافی دارند و می‌توانند به‌راحتی به ArkTS مهاجرت کنند.

رویکرد طراحی به کار رفته در ArkTS شباهت‌هایی با SwiftUI دارد و از این جهت نیز می‌تواند روند یادگیری را برای توسعه‌دهندگانی که پیش‌تر با این مدل آشنا بوده‌اند، ساده‌تر کند. افزون‌براین، توسعه‌دهندگان حوزه‌ی وب که پیش از این در زمینه‌ی طراحی و پیاده‌سازی اپلیکیشن‌های تحت وب فعالیت کرده‌اند، احتمالاً با این ساختار راحت خواهند بود؛ چرا که HarmonyOS Next به‌گونه‌ای طراحی شده که از اپلیکیشن‌های مبتنی بر وب که به‌ویژه در چین محبوبیت زیادی دارند و اغلب در بسترهایی مانند وی‌چت اجرا می‌شوند، پشتیبانی کند.

مشخص است که هواوی با اختصاص زمان قابل توجه به توسعه‌ی چندپلتفرمی و بررسی نیازهای مختلف، HarmonyOS Next را به شکلی طراحی کرده است که فرایند سازگاری و انتقال را برای توسعه‌دهندگان تسهیل کند. بااین‌وجود، چندین افزونه‌ی ویژه‌ی OpenHarmony نیز برای ArkTS در نظر گرفته شده‌اند که ممکن است برای توسعه‌دهندگانی که پیش‌تر در پلتفرم‌های دیگر کار کرده‌اند، متفاوت به نظر برسند.

هارمونی‌اواس نکست، ساختار ماژولار دارد

سیستم‌عامل جدید هواوی به‌گونه‌ای طراحی شده است که بتواند روی سخت‌افزارهای مختلف اجرا شود و در عین حال، یکپارچگی بیشتری هم با دستگاه‌ها داشته باشد. هارمونی‌اواس نکست، ساختار ماژولار دارد و همین باعث می‌شود توسعه‌دهندگان بتوانند با انعطاف‌پذیری بیشتری از آن استفاده کنند.

توسعه‌دهندگان همان‌طور که برای ساخت اپلیکیشن‌های اندرویدی نیاز به یادگیری Android SDK و برای توسعه‌ی اپلیکیشن‌های iOS نیاز به آشنایی با iOS SDK دارند، برای ساخت اپلیکیشن‌های HarmonyOS Next نیز باید با APIهای اختصاصی این سیستم‌عامل آشنا باشند تا بتوانند اپلیکیشن‌هایی طراحی کنند که قابلیت تعامل با سخت‌افزار دستگاه و سرویس‌های سیستمی را داشته باشند.

این مسئله که HarmonyOS Next بتواند در آینده‌ی نزدیک به‌اندازه‌ی اندروید و iOS در میان توسعه‌دهندگان محبوبیت و نفوذ پیدا کند، به‌طور قطع زمان‌بر خواهد بود؛ اما هواوی تصمیم‌های سنجیده‌ای در این مسیر اتخاذ کرده است که می‌تواند گذار به این سیستم‌عامل را برای توسعه‌دهندگان تا حدی آسان‌تر کند.

یکی از تغییرات بنیادین و قابل‌توجه در HarmonyOS Next که در لایه‌های عمیق‌تر این سیستم‌عامل ایجاد شده است، مهاجرت به یک ریزهسته‌ی اختصاصی برای اجرای سیستم است که باعث می‌شود این سیستم‌عامل بیش از پیش از اندروید و بنیان‌های لینوکسی آن فاصله بگیرد. دلیل اهمیت معماری مبتنی‌بر ریزهسته، سبُک بودن آن است. این ویژگی به هواوی اجازه می‌دهد که از همان ریزهسته هم در گوشی‌های هوشمند قوی و هم در دستگاه‌های الکترونیکی کم‌مصرف مانند ساعت‌های هوشمند یا تجهیزات اینترنت اشیا بهره ببرد.

در مقابل، نسخه‌های مختلف اندروید که برای پلتفرم‌های متفاوتی مانند خودروهای هوشمند، دستگاه‌های پوشیدنی و سایر محصولات طراحی شده‌اند، از یک کرنل یکسان استفاده می‌کنند که نیازمند بهینه‌سازی‌های ویژه برای هر پلتفرم است. برای درک بهتر تفاوت میان این دو معماری، باید توجه داشت که در سیستم‌عامل‌های مبتنی بر کرنل یکپارچه مانند اندروید و لینوکس، مؤلفه‌هایی نظیر درایورها، سیستم مدیریت فایل، شبکه و سایر اجزای اصلی همگی درون هسته‌ی سیستم‌عامل قرار دارند.

این مسئله باعث می‌شود که ارتباط میان این بخش‌ها با حداقل سربار پردازشی صورت بگیرد و عملکرد کلی سیستم بهینه‌تر باشد. اما در عین حال، این ساختار به دلیل یکپارچگی بالایی که دارد، کمتر ماژولار است و اضافه کردن ویژگی‌های جدید یا گسترش آن برای محصولات خاص می‌تواند چالش‌برانگیز باشد. در مقابل، معماری مبتنی‌بر ریزهسته عملکرد سیستم را به‌صورت بخش‌بندی‌شده مدیریت می‌کند؛ به این معنا که برخی از وظایفی که در سیستم‌های سنتی معمولاً در سطح پایین سیستم‌عامل و در هسته‌ی اصلی اجرا می‌شوند، به فضای کاربری منتقل می‌شوند.

این رویکرد مزایای متعددی دارد که از جمله‌ی آن‌ها می‌توان به افزایش امنیت و پایداری سیستم اشاره کرد؛ چرا که در صورت بروز مشکل در یک مؤلفه‌ی خاص، سایر بخش‌های سیستم‌عامل تحت تأثیر قرار نخواهند گرفت. علاوه‌براین، معماری ریزهسته باعث می‌شود که سیستم، وابستگی کمتری به سخت‌افزارهای خاص داشته باشد و درنتیجه، انعطاف‌پذیرتر باشد.

البته این رویکرد معایبی نیز دارد که از جمله‌ی آن‌ها می‌توان به سربار پردازشی اضافی اشاره کرد. در مدل کرنل یکپارچه، تمامی مؤلفه‌های کلیدی سیستم مستقیماً در ارتباط با یکدیگر هستند، اما در معماری ریزهسته، برخی از وظایف نیازمند استفاده از ارتباطات بین‌فرایندی هستند که می‌تواند عملکرد کلی سیستم را تحت تأثیر قرار دهد. در HarmonyOS Next این مشکل تا حد زیادی با بهینه‌سازی و ساده‌سازی کرنل مدیریت شده است. در این معماری، ریزهسته فقط مسئولیت اجرای وظایف پایه‌ای مانند مدیریت حافظه، زمان‌بندی پردازش‌ها و ابزارهای ارتباط بین‌فرایندی را برعهده دارد و سایر مؤلفه‌های سیستم در قالب ماژول‌های مستقل اجرا می‌شوند.

هواوی، هارمونی‌اواس نکست را به گونه‌ای طراحی کرده است که بتواند روی هر نوع دستگاهی از جمله لپ‌تاپ‌، گوشی‌ هوشمند، تلویزیون‌، پوشیدنی‌ها و طیف گسترده‌ای از لوازم خانگی هوشمند اجرا شود. بهره‌گیری از معماری ریزهسته در کنار چارچوب ArkUI باعث می‌شود که فرایند توسعه و نوآوری در این محصولات همگام با توسعه‌ی اپلیکیشن‌ها انجام شود، مشروط بر این که توسعه‌دهندگان مایل باشند برای این سیستم‌عامل از نظر زمان و منابع، هزینه کنند. در حقیقت، این حرکت هواوی تلاشی است برای حفظ و افزایش نفوذ خود در دنیای فناوری؛ چراکه دیگر به محصولاتی مانند Android Auto، Google TV و WearOS دسترسی ندارد.

هارمونی‌اواس نکست می‌تواند روی تمام دستگاه‌های هواوی ازجمله لپ‌تاپ و تلویزیون اجرا شود

سیستم‌عامل HarmonyOS Next به صورت بومی با مدل زبانی بزرگ PanGu sigma هواوی یکپارچه شده است. این سیستم‌عامل از چارچوب متن‌باز MindSpore برای آموزش و استنتاج یادگیری عمیق پشتیبانی می‌کند و هواوی در تلاش است تا این پلتفرم را با افزودن قابلیت‌های متنوع هوش مصنوعی رقبای غربی، تقویت کند.

البته این بدان معنا نیست که هارمونی‌اواس نکست یک راهکار بی‌نقص و راحت برای هواوی است. حتی با وجود رعایت برخی جزییات ساختاری که به‌نظر منطقی می‌رسند، این شرکت هنوز نیاز دارد که توسعه‌دهندگان را متقاعد کند پلتفرمش در مقایسه با ابزارها و پلتفرم‌های دیگر ارزش سرمایه‌گذاری دارد. بدون حضور توسعه‌دهندگان، کاربران نیز این سیستم‌عامل را به دلیل کمبود اپلیکیشن‌های آن نادیده خواهند گرفت.

آیا HarmonyOS می‌تواند خارج از بازار چین موفق شود؟

سؤال اساسی این است که آیا هواوی می‌تواند توسعه‌دهندگان را به پذیرش چارچوب جدید خود در کنار رقبای بزرگش یعنی اندروید و iOS ترغیب کند یا نه؟ توسعه‌ی اپلیکیشن تنها زمانی ارزشمند خواهد بود که مخاطبان گسترده‌ای داشته باشد، و این دقیقاً همان جایی است که تاکنون تمامی رقبای مبتنی‌بر لینوکس در برابر اندروید شکست خورده‌اند. حتی تایزن، سیستم‌عاملی که سامسونگ پشتیبان آن بود و یکی از اولین تلاش‌ها در زمینه‌ی توسعه‌ی چندپلتفرمی محسوب می‌شد، عمدتاً محدود به تلویزیون‌های این برند شد و در رقابت با گزینه‌های مبتنی‌بر اندروید که از سوی گوگل حمایت می‌شدند، نتوانست جایگاه قابل‌توجهی به‌دست آورد.

اما HarmonyOS Next کارش را از چین شروع کرده است؛ جایی که هواوی ادعا می‌کند تقریباً یک‌چهارم بازار گوشی‌های هوشمند آنجا را در اختیار دارد و شانه‌به‌شانه‌ی اپل جلو می‌رود؛ درحالی‌که برندهای دیگر اندرویدی نصف دیگر بازار را بین خود تقسیم کرده‌اند. این سهم بازار می‌تواند تأثیر قابل‌توجهی در تامین پشتوانه برای HarmonyOS Next داشته باشد، اما همه‌ی مشتریان فعلی هواوی به این زودی‌ها به HarmonyOS مهاجرت نخواهند کرد. حداقل در کوتاه‌مدت، انگیزه‌ی چندانی برای این تغییر وجود ندارد.

ممکن است پشتیبانی دولت چین از هواوی بتواند این مسئله را تاحدودی مدیریت کند و این چرخه‌ی بسته‌ی عرضه و تقاضا را بشکند. درنهایت، این امکان وجود دارد که HarmonyOS به سیستم‌عامل برتر بازار چین تبدیل شود، اما این اتفاق به‌سرعت رخ نخواهد داد، مگر این که عوامل خارجی بر کاربران تأثیر بگذارند و آن‌ها را به سمت ترک اندروید سوق دهند؛ چرا که اندروید هنوز هم بزرگ‌ترین سهم بازار چین را در اختیار دارد.

اندروید هنوز هم بزرگ‌ترین سهم بازار چین را در اختیار دارد

مسیر هواوی در بازارهای خارج از چین به‌مراتب دشوارتر خواهد بود؛ چرا که اندروید و iOS تسلط کاملی بر این بازارها دارند و با خدمات گسترده‌، کاربران را عمیقاً به خود وابسته کرده‌اند. گزینه‌های پرداخت متنوع، فروشگاه‌های اپلیکیشن غنی و وفاداری کاربران چیزی نیستند که یک‌شبه به دست آیند. علاوه بر این‌ها هواوی با تبعات تحریم‌های تجاری و شایعات امنیتی گاه‌وبیگاه‌ نیز دست و پنجه نرم می‌کند.

اغلب این مشکلات از چند سال قبل گریبان‌گیر این غول فناوری چینی بوده است و نسخه‌ی جدید سیستم‌عامل HarmonyOS Next نیز به خودی خود این مسائل را برطرف نمی‌کند؛ حتی ممکن است با فاصله گرفتن از اندروید، متقاعد کردن معدود توسعه‌دهندگان سابق غربی برای ادامه‌ی همکاری با این سیستم‌عامل نیز بسیار دشوارتر از قبل شود.

فروشگاه اپلیکیشن اپ‌گالری هواوی و نبود APIها و ابزارهای گوگل همچنان مانعی جدی بر سر راه نفوذ این برند به بازارهای خارج از چین خواهد بود. همچنین‌ نمی‌توان با قطعیت گفت که هواوی خواهد توانست کاربران چینی را از برندهای اندرویدی قدرتمندی مانند اوپو و شیائومی به سمت سیستم‌عامل خود جذب کند. بیشترین شانس HarmonyOS Next برای گرفتن جایگاهی در بازارهای غربی، به واسطه‌ی اینترنت اشیا و وسایل مربوط به آن خواهد بود.

اما در بازار ایران، این تغییر چه تأثیری خواهد داشت؟ فکر می‌کنید هارمونی‌اواس نکست بتواند کاربران ایرانی بیشتری را به خرید گوشی‌های هواوی ترغیب کند یا کماکان دسترسی به اپلیکیشن‌های اندروید اهمیت بیشتری دارد؟



Source link