چرا اجسام از آنچه در آینه خودرو می‌بینیم، به ما نزدیک‌تر هستند؟

به احتمال زیاد هنگام نشستن پشت فرمان یا در صندلی کنار راننده‌ی خودرو، با عبارت «اجسام از آنچه در آینه می‌بینید، به شما نزدیک‌تر هستند» مواجه شده‌اید. یکی از اولین درس‌هایی که مربی آموزش رانندگی به افراد می‌دهد، توجه به این واقعیت است که اشیاء در آینه بغل در واقع نزدیک‌تر از چیزی هستند که به نظر می‌رسند. اگر شاگردی به اندازه‌ی کافی کنجکاو باشد، از مربی می‌پرسد: «اما چرا؟»

چرا اشیا نزدیک‌تر از چیزی هستند که در آینه می‌بینیم؟ پاسخ در نحوه‌ی طراحی آینه‌های بغل خودرو نهفته است. آینه بغل خودرو محدب است، یعنی به سمت بیرون منحنی یا برآمدگی دارد. مزیت محدب‌بودن این است که به راننده میدان دید وسیع‌تری می‌دهد و امکان دیدن خطرات احتمالی بیشتر را فراهم می‌کند. در اصل، محدب‌بودن آینه به دلیل افزایش ایمنی است.

نقطه ضعف آینه‌هایی با شکل محدب این است که اساساً اندازه‌ی اشیایی را که در آن ظاهر می‌شوند تغییر می‌دهد. تغییر اندازه، درک راننده را از فاصله‌ی بین شی و خودرویی که در حال راندن آن است تغییر می‌دهد که اگر راننده از این تأثیر آگاه نباشید، باعث ایجاد مشکلات ایمنی خواهد شد.

اگر خودروی پشت سر راننده در آینه به اندازه‌ی کافی دور به نظر برسد، ممکن است وسوسه شود کار خطرناکی انجام دهد، مانند تغییر سریع خط؛ در‌حالی‌که در واقع فاصله‌ی بین دو خودرو برای انجام این کار کافی نیست که ممکن است باعث تصادف شود. خیلی از وقت‌ها، هشدار «اشیاء در آینه از آنچه به نظر می‌رسند نزدیک‌تر هستند» اغلب روی آینه‌های بغل خودرو به عنوان یادآوری دائمی برای احتیاط در انجام چنین مانورهایی حک می‌شوند.

آیا نوعی آینه وجود دارد که بتواند هم فاصله‌ی تقریبی درست و هم دید وسیعی به راننده بدهد؟ دانشمندان بسیاری برای ساخت چنین آینه‌ای تلاش کرده‌اند. برای مثال دکتر آر اندرو هیکس، استاد ریاضیات در دانشگاه درکسل پنسیلوانیا، در سال ۲۰۱۲ آینه‌ای جدید را ساخت. طراحی آینه‌ی او با استفاده از الگوریتمی که شامل ده‌ها هزار محاسبه بود، در ایالات متحده ثبت اختراع شد.

دکتر هیکس آینه‌‌ای با میدان دید ۴۵ درجه اما حداقل تحریف اندازه‌ها ساخت. هیکس در بیانیه‌ای که در آن زمان منتشر شد گفت: «تصور کنید که سطح آینه مانند توپ دیسکو از آینه‌هایی کوچک‌تر تشکیل شده است که در زوایای مختلفی چرخیده‌اند.»

هیکس توضیح داد الگوریتم آینه‌، مجموعه‌ای از محاسبات برای دستکاری جهت هر یک از وجه‌های آینه است؛ به‌طوری که هر پرتوی نوری را که از آینه منعکس می‌کند، تصویری وسیع اما نه چندان تحریف‌شده از صحنه‌ی پشت سر راننده نشان می‌دهد.

با‌این‌حال بسیاری از خودروها هنوز از آینه‌های محدب استفاده می‌کنند پس بهتر است هنگام رانندگی، این واقعیت را که اجسام نزدیک‌تر از آنچه هستند که به‌نظر می‌رسند، فراموش نکنیم.