چه موقع باید اسفنج آشپزخانه را دور بیندازیم؟

اگرت در مطالعه سال ۲۰۱۷ خود، دی‌ان‌ای فراوان‌ترین گونه‌ها را توالی‌یابی کرد. هرچند شناسایی دقیق تمام گونه‌های باکتری امکان‌پذیر نبود، پنج مورد از فراوان‌ترین گونه‌ها ارتباط نزدیکی با باکتری‌هایی داشتند که در افراد دارای سیستم ایمنی ضعیف موجب عفونت می‌شوند.

اقدامات خاصی مثل گرم کردن در مایکروویو یا شستن با آب داغ و صابون هم در از بین بردن همه باکتری‌ها کاملا موثر نبودند، چون این روش‌ها گرچه برخی از باکتری‌ها را از بین می‌بردند، به باکتری‌های مقاوم‌تر امکان رشد می‌دادند. ایگرت می‌گوید: «روش‌های تمیز کردن ممکن است به نوعی فرآیند انتخاب منجر شوند که درنتیجه‌ی آن فقط تعداد کمی از باکتری‌ها زنده می‌مانند و جمعیت آن‌ها زیاد می‌شود. اگر این کار را چندین بار انجام دهید، ممکن است باکتری‌هایی فراوان شوند که دربرابر فرایند شستشو مقاوم هستند.»

توجه به این موضوع ضروری است که هیچ‌کدام از باکتری‌هایی که اگرت پیدا کرد، با مسمومیت غذایی یا بیماری‌های شدید مرتبط نبودند.

در سال ۲۰۱۷، جنیفر کویینلان،  استاد ایمنی مواد غذایی در دانشگاه پرایری ویو A&M در ایالات متحده و همکارانش، اسفنج‌های آشپزخانه را از ۱۰۰ خانه در فیلادلفیا جمع‌آوری کردند. تنها ۱ تا ۲ درصد از اسفنج‌ها در مقادیر اندک باکتری‌هایی را داشتند که با مسمومیت غذایی در انسان‌ها ارتباط دارند.

یافته کویینلان و همکارانش توسط مطالعه دیگری در سال ۲۰۲۲ تأیید شد. در مطالعه مذکور سولویگ لانگسرود، دانشمند موسسه تحقیقات غذایی نوفیما در نروژ، باکتری‌های موجود در اسفنج‌های شستشو و برس‌ها را مقایسه کرد. او مجموعه‌ای مشترکی از باکتری‌های بی‌ضرر و غیربیماری‌زا ازقبیل آسینتوباکتر، کرایزوباکتریوم، انتروباکتر، انتروباکتریاسه و سودوموناس را در هر دو نوع وسیله پیدا کرد.  با‌این‌حال، برس‌ها به‌طورکلی باکتری کمتری داشتند.

کویینلان می‌گوید بیشتر باکتری‌های موجود در اسفنج‌ها باعث بیماری نمی‌شوند، فقط باعث می‌شوند اسفنج بوی بدی بدهد و با گذشت زمان ناخوشایند شود. اما این احتمال وجود دارد که اگر از اسفنج برای پاک کردن بقایای گوشت خام استفاده کنید، ممکن است برخی از باکتری‌های مضر روی آن باقی بمانند و مطالعات نشان داده‌اند باکتری‌های بیماری‌زا ممکن است در اسفنج‌های آشپزخانه وجود داشته باشند.

در‌حالی‌که باکتری‌های رشدیافته در اسفنج آشپزخانه معمولاً مضر نیستند، اگر باکتری‌های خطرناکی مانند سالمونلا روی آن قرار بگیرند، ساختار اسفنج محیط ایده‌آلی برای رشد این پاتوژن فراهم می‌کند. مطالعات نیز این موضوع را ثابت کرده‌اند.

در پژوهش لانگسرود، وقتی دانشمندان باکتری سالمونلا را به اسفنج‌های آشپزخانه اضافه کردند، این باکتری‌ها به‌راحتی در آن‌ها رشد کردند. اما وقتی همان باکتری را به برس‌های ظرف‌شویی اضافه کردند، از بین رفتند. علت آن می‌تواند باشد که برس‌ها معمولاً بعد از استفاده سریع‌تر خشک می‌شوند و باکتری سالمونلا از بین می‌رود، درحالی‌که اسفنج‌ها، به‌ویژه اگر هر روز استفاده شوند، مرطوب باقی می‌مانند و محیط مناسبی برای رشد این باکتری ایجاد می‌کنند. باکتری‌های بالقوه بیماری‌زا می‌توانند از اسفنج به بشقاب‌ها، وسایل آشپزخانه یا سطوح منتقل شوند.

پس، هر چند وقت یک‌بار باید اسفنج آشپزخانه را عوض کنیم؟ کویینلان معتقد است ازنظر بهداشتی، ایده‌آل‌ترین حالت این است که آن را هر هفته عوض کنید، اما کارهایی هم وجود دارد که می‌توانید برای افزایش عمر مفید آن انجام دهید.