چین شاگرد خلف ایران در دور زدن تحریم ها؛ استفاده از تراشه‌های TSMC در سرورهای هواوی

از زمان تحریم هواوی توسط دولت قبلی آمریکا (به ریاست دونالد ترامپ) استفاده از هر گونه محصول، قطعه یا فناوری آمریکایی (که شامل شرکای غیرآمریکایی نیز می‌شود)، در محصولات هواوی ممنوع و تحریم شده است. اما با این وجود ظاهراً این تحریم‌ها نتوانسته‌اند مانع راه یافتن این قطعات و تجهیزات در برخی زمینه‌ها شوند. گزارشی جدید به تازگی اثبات کرده که در محصولات جدید شرکت هواوی که بیشترین تحریم‌ها برای آن اعمال شده هم به راحتی از تراشه‌های تایوانی شرکت TSMC استفاده می‌شود.

وقتی تحریمی در ابعاد وسیع اتفاق افتاده باشد و کشور یا شرکت تحریم شده راهی برای جایگزین کردن آن نداشته باشد، بازی به تیم خاکستری سپرده شده و اینجاست که افرادی که ارتباطات فرامرزی دارند برای دور زدن تحریم‌ها وارد کار می‌شوند. حتماً همه شما اصطلاح «دور زدن تحریم‌ها» را در رسانه‌های داخلی به کرات شنیده‌اید ولی به نظر این بار دور زدن تحریم‌ها در جایی غیر از ایران ولی با همان تکنیکی که می‌شناسیم، اتفاق افتاده است.

بنابر گزارشی که ساعاتی پیش توسط بلومبرگ منتشر شده، شرکت تایوانی تولیدکننده تراشه، TSMC، به این موضوع پی برده که برخی از تراشه‌های آن به محصولات شرکت هواوی راه یافته‌اند. این اطلاعات توسط فردی مطلع که با بلومبرگ صحبت کرده بود، فاش شده و نشان می‌دهد که یک مشتری ثالث تراشه‌هایی را به این شرکت چینی، که تحت تحریم است، تحویل داده و هواوی نیز از این پردازنده‌ها در سرورهای هوش مصنوعی خود استفاده کرده است.

تکرار یک نقشه قدیمی برای دور زدن تحریم‌ها؛ فرد یا مجموعه میانجی تراشه‌های تایوانی را خریده و آنها را به هواوی تحویل داده است.

هواوی و TSMC: ما قانون‌مداریم!

این خبر تنها چند روز پس از گزارش دیگری منتشر شد که بیان می‌کرد اداره صنعت و امنیت وزارت بازرگانی ایالات متحده تحقیقاتی را درباره نقض احتمالی کنترل‌های صادراتی آمریکا آغاز کرده است. TSMC در بیانیه‌ای به این موضوع تأکید کرده که یک شرکت «قانون‌مدار» است و به تمامی قوانین و مقررات، از جمله قوانین مربوط به کنترل‌های صادراتی، پایبند است.

نکته جالب داستان این است که در آن سوی میدان نیز طرف چینی همین ادعا را دارد؛ به همین ترتیب شرکت هواوی در بیانیه‌ای جداگانه اعلام کرده که از زمان قرار گرفتن در فهرست تحریم‌های وزارت بازرگانی آمریکا در سال ۲۰۲۰، هیچ تراشه‌ای از TSMC دریافت نکرده است.

بلومبرگ در گزارش خود نامی از مشتری مورد نظر که واسط این انتقال بوده ذکر ولی و ظاهراً این استراتژی به دلیل حساسیت بالای موضوع از دید سیاسی و مالی جهت انتشار عمومی، اتخاذ شده است. همچنین مشخص نیست که این مشتری به نمایندگی از هواوی اقدام کرده یا خود به تنهایی این تراشه‌ها را تامین کرده است. با این حال، گزارش مذکور تأیید می‌کند که تراشه‌های TSMC در سرورهای ویژه هواوی که برای توسعه مدل‌های هوش مصنوعی اختصاصی شرکت به کار می‌روند، استفاده می‌شود.

به فناوری ۷ نانومتری چینی هم شک کنیم؟

در حال حاضر هواوی از تراشه‌های ۷ نانومتری ساخته شده توسط شرکت SMIC استفاده می‌کند، اگرچه توانایی این شرکت در تولید این تراشه‌ها در مقیاس بزرگ نیز مورد تردید مقامات غربی است. با این وجود، هواوی موفق به ذخیره‌سازی برخی از تراشه‌های ساخته شده توسط TSMC در سال ۲۰۱۹، از جمله مدل Kirin 910، شده است و دیده‌ایم که تغییراتی از این تراشه‌ها در محصولات این شرکت طی سال‌های اخیر به کار رفته‌اند.

در این زمینه نیز برخی از رسانه‌ها خبر از استفاده از فناوری‌های تایوانی و به صورت ویژه TSMC بدون اطلاع این شرکت در SMIC یا دیگر شرکت‌های چینی داده بودند. البته این ادعا تا به این لحظه تأیید نشده یا مدارکی دال بر صحت آن منتشر نشده است.

به هر حال باید منتظر بمانیم و ببینیم این داستان به کجا می‌رسد. دور زدن تحریم‌ها اتفاقی جدید نیست و در کشورهایی که با تحریم‌های عظیم و استراتژیک روبرو هستند معمولاً راهکاری برای این موضوع پیدا می‌شود. اما محصولاتی که در حوزه بازارهای عمومی عرضه می‌شوند وضعیت متفاوتی دارند و اگر مسیر این دور زدن مشخص شود بدون شک می‌تواند تبعات گسترده‌ای برای مجموعه ناقض تحریم‌ها از سوی دولت آمریکا داشته باشد.