۲۹۰ میلیون سال است با ما زندگی می‌کند /پیرترین جاندار زمین

غزال زیاری- سه ثانیه اول پس از انفجار بمب اتمی بر فراز هیروشیمای ژاپن، دمای هوا به ۳۸۷۰ درجه سانتی‌گراد رسید. برای آنکه شدت این دما را درک کنید، کافی است بدانید که دمای گدازه‌هایی که از فوران آتش‌فشانی بیرون می‌آید حدود ۱۳۱۵ درجه سانتی‌گراد است و فضاپیمایی که وارد مدار زمین می‌شود با دمایی در حدود ۲۲۰۰ درجه سانتی‌گراد مواجه می‌شود. سطح خورشید هم در دمای ۳۳۱۵ درجه سانتی‌گراد خنک می‌شود.

درنتیجه هرکسی که در شعاع این انفجار بود فوراً جانش را از دست داد؛ ساختمان‌ها ذوب شدند و بیشتر شهر در طوفانی از آتش به خاکستر تبدیل شد. بااین‌حال، این انفجار سهمگین برای شش درخت ژینگویی (Ginkgo biloba) که فقط ۱.۶ کیلومتر دورتر از مرکز انفجار واقع‌شده بودند فقط یک رویداد دیگر بود که بر آن غلبه کردند.

برگ‌های این درختان که در اثر انفجار از تنه جداشده و سوخته بودند، در عرض چند ماه دوباره رشد کردند و این چالش سخت را پشت سر گذاشتند؛ این تنها یک بخش از حماسه حیرت‌انگیز درخت ژینگو است؛ گونه‌ای که نه‌تنها از ویرانی‌های هسته‌ای جان سالم به دربرد؛ بلکه عصر یخبندان، انقراض‌های دسته‌جمعی و دوره‌های تحولات محیطی را نیز پشت سر گذاشته است.

فسیلی که منقرض نشد

این درختان باستانی چیزی فراتر از درختانی ساده هستند و در حکم یادگارهایی زنده و نمادی از انعطاف‌پذیری، تکامل و بقا به شمار می‌روند.

معمولاً درخت ژینگو، “فسیل زنده” نامیده می‌شود و دلیل آن‌هم مشخص است؛ اصل و نسب این درخت به بیش از ۲۹۰ میلیون سال قبل و به دوره پرمین بازمی‌گردد؛ دوره‌ای قبل از دایناسورها.

درختان ژینگو با برگ‌هایی بادبزنی شکل و متمایز و با ساختاری مقاوم، تقریباً هزاران سال بدون تغییر باقی‌مانده‌اند. در فسیل‌های دوره ژوراسیک برگ‌هایی مشاهده می‌شود که تقریباً شبیه برگ‌های ژینگوهای مدرن هستند و این نشان‌دهنده ثبات تکاملی این‌گونه گیاهی است. در طول میلیون‌ها سال، ژینگوها در سراسر لوراسیا (ابرقاره شمالی) رشد می‌کردند تا اینکه رویداد انقراض کرتاسه-پالئوژن، دایناسورها و بسیاری از گیاهان و جانوران اطراف آن‌ها از بین برد.

در آن زمان، بسیاری از گونه‌ها در برابر این انقراض دسته‌جمعی تسلیم شدند ولی ژینگوها پایدار ماندند؛ هرچند که سلطه آن‌ها در هزاره‌های بعدی با ظهور و تنوع گیاهان گل‌دار کاهش یافت و رقابت شدیدی میان آن‌ها و دیگر گیاهان برای منابع و فضا درگرفت. در پایان دوره پلیستوسن، جمعیت ژینگوهای وحشی کاهش یافت و تنها در بخش‌های پراکنده‌ای از چین به حیات ادامه دادند؛ این درخت زیبا حتی در آستانه انقراض هم قرار گرفت، اما به لطف ترکیبی از انعطاف‌پذیری طبیعی و متحدی فوق‌العاده به نام بشر، توانستند به حیاتشان ادامه دهند.

متن کامل این گزارش را اینجا بخوانید.

۲۲۷۲۲۷