هدیه‌ای بی‌نظیر از ماه به ابوظبی

غزال زیاری: تابه‌حال برایتان پیش‌آمده که با نگاه کردن به ماه، تصور کنید که فراتر از صحنه‌های به تصویر درآمده در مأموریت‌های آپولو، آنجا واقعاً چه شکلی است و چه مناظری پیش روی شماست؟

حالا این امکان برای بازدیدکنندگان موزه تاریخ طبیعی ابوظبی فراهم‌شده تا به‌زودی بتوانند سطح کوچکی از ماه را از نزدیک تماشا کنند. در مورد یک شهاب‌سنگ شگفت‌انگیز ماه به نام ” شمال غربی آفریقا ۱۲۶۹۱” (NWA ۱۲۶۹۱ ) صحبت می‌کنیم که به‌زودی به معرض نمایش گذاشته خواهد شد.

شهاب‌سنگ‌های قمری ازجمله کمیاب‌ترین گنجینه‌های آسمانی هستند که نمونه‌های نسبتاً کمی از آن‌ها شناخته‌شده است. چنین شهاب‌سنگ‌هایی برای دانشمندان ارزش بالایی دارند؛ چرا که از بخش‌های وسیعی از سطح ماه می‌آیند که هنوز مأموریت‌های فضایی موفق به نمونه‌برداری از آن‌ها نشده‌اند.

شهاب‌سنگ قمری چیست؟

این نوع شهاب‌سنگ، در واقع در اثر برخورد سیارک یا دنباله‌دار، از روی سطح ماه به بیرون پرتاب می‌شوند و سپس به شکل شهاب‌سنگ به زمین سقوط می‌کنند.

شهاب‌سنگ‌های قمری در واقع، هدیه‌ای از ماه هستند که توسط طبیعت و بدون هزینه کردن برای مأموریت‌های فضایی، تحویل ما زمینی‌ها می‌شوند.

یافته‌ای شگفت‌انگیز

شهاب‌سنگ NWA ۱۲۶۹۱، در ژانویه سال ۲۰۱۷ در بخش غربی صحرای بزرگ آفریقا کشف شد که یکی از حیرت‌انگیزترین یافته‌هاست و ترکیب معدنی آن حکایت از وقوع چندین ضربه بر سطح ماه دارد.

حمد یونس المرزوقی، دستیار متصدی موزه ابوظبی معتقد است که این برخورد چند سال پیش اتفاق نیفتاده است. او دراین‌باره توضیح داد: «این شهاب‌سنگ، بعد از جدا شدن از سطح ماه و پرت شدن در فضا، برای چندین هزار سال به دور زمین می‌چرخیده و معلوم هم نیست که چندین سال هم در صحرای آفریقا بوده. ما این سنگ را برشیا نامیده‌ایم؛ چون از انواع مواد معدنی و تکه‌های سنگی تشکیل‌شده که قبل از اینکه یکپارچه‌شده و از سطح ماه جدا شوند، کم‌وبیش در اثر ضربه‌های زیاد دچار شوک شده و مخلوط شده‌اند.»

شاید این سؤال مطرح شود که چرا شهاب‌سنگ‌ها و از جمله این شهاب‌سنگ قمری بیشتر در بیابان‌ها یافت می‌شوند؟

المرزوقی دراین‌باره توضیح داد: «دلیل اصلی آن این است که در بیابان‌های خشک، این شرایط فراهم است که چنین شهاب‌سنگ‌هایی از تغییر در امان بمانند. به‌علاوه شهاب‌سنگ‌ها به خاطر رنگ تیره‌شان در بیابان‌ها بیشتر به چشم می‌آیند؛ بنابراین این‌طور نیست که در مکان‌های دیگر سقوط نکنند؛ مثلاً طبق شواهد موجود پارسال یک شهاب‌سنگ در زمین تنیسی در فرانسه پیداشده بود. بحث اینجاست که شانس مشاهده و یافتن یک شهاب‌سنگ در بیابان بیشتر است؛ صرفاً به این خاطر که متفاوت‌تر از هر چیز دیگری در اطراف به نظر می‌رسند.»

نمونه شهاب‌سنگ قمری موزه تاریخ طبیعی ابوظبی ۱۳.۵ کیلوگرم وزن دارد. البته المرزوقی به این نکته اشاره کرد که شهاب‌سنگ‌ها در هنگام پرتاب بسیار بزرگ‌تر بوده‌اند: «شهاب‌سنگ‌ها هنگام عبور از جو زمین، بخشی از جرمشان را از دست می‌دهند و گاهی حتی به صد تا هزار قطعه خرد می‌شوند و در موارد نادر هنگام فرود روی سطح زمین، بخش‌هایی از آن جدا می‌شوند.»

نمایش نمونه‌های بیشتری از شهاب‌سنگ

موزه ابوظبی در حال حاضر مشغول جمع‌آوری نمونه‌های شهاب‌سنگ‌های بیشتری به‌عنوان بخشی از فرآیند آموزش‌های علمی درباره آن‌هاست و المرزوقی معتقد است که شهاب‌سنگ‌ها، جاذبه مهمی در داستان کره زمین هستند.

در بخش دیگری از موزه، شهاب‌سنگ معروفی که در سال ۱۹۶۹ میلادی و تنها دو ماه پس از فرود اولین انسان بر سطح ماه، در خارج از شهر مورچیسون استرالیا فرود آمده بود به نمایش گذاشته‌شده است. دانشمندان در درون این شهاب‌سنگ، دانه‌های پیش از خورشیدی را یافتند که به‌عنوان گردوغبار ستاره‌ای نیز شناخته می‌شود و در طی انفجار ستارگان، مدت‌ها قبل از شکل‌گیری منظومه شمسی ما شکل‌گرفته بودند.

سفر بازدیدکنندگان موزه تاریخ طبیعی ابوظبی به تاریخ بسیار دورتر از تمدن‌ها خواهد رسید. از تئوری بیگ بنگ که توضیح می‌دهد چگونه جهان آغازشده تا منظومه شمسی و شکل‌گیری زمین با استفاده از نمونه‌هایی برای کمک به بیان داستان آن ازنظر زمان و مقیاس.

در بخش دیگری از این موزه نیز بازدیدکنندگان به نمایشگاه دایناسورها و فسیل‌های آن می‌رسند که شاید تماشای این بخش در کنار بازدید از جاذبه‌های نجومی و فضایی نیز به همان اندازه جذاب و هیجان‌انگیز باشد.

منبع: gulfnews

۲۲۷۲۲۷