چگونه اسکرین‌ شات فیک و عکس فتوشاپ شده را تشخیص بدهیم؟

این روزها جعل اسکرین‌شات با ابزارهای رایگان آنلاین به‌طرز نگران‌کننده‌ای ساده شده است و کلاهبرداران زیادی در اینترنت حضور دارند که با ترفندهای حرفه‌ای، همه را قانع می‌کنند. در مطلب پیش‌ِ‌رو چند روش هوشمندانه و جذاب برای تشخیص اسکرین‌شات‌های جعلی به شما معرفی می‌کنیم.

پیش از هر چیز به یاد داشته باشید که به اسکرین‌شات‌هایی که از مرورگر کامپیوتر گرفته شده‌اند، خیلی اعتماد نکنید. مرورگرهایی مثل کروم و فایرفاکس این امکان را در اختیار کاربران قرار می‌دهند که به‌راحتی و با ابزار Inspect Element کدهای یک صفحه‌ی وب را تغییر دهند. با ویرایش این کدها می‌توان یک تصویر جعلی کاملاً واقعی ساخت. برای انجام تغییرات کوچک حتی نیازی به داشتن دانش کدنویسی هم ندارید.

در مورد اسکرین‌شات‌های گوشی، شرایط کمی متفاوت است. بیشتر مواقع می‌توانید بدون نیاز به انجام بررسی‌های پیچیده، نشانه‌های تقلب را تشخیص دهید؛ البته ابزارهای تحلیل تصویر هم وجود دارند که می‌توانید با کمک آن‌ها بررسی‌های دقیق‌تری انجام دهید. این ابزارها بسیار مفید هستند؛ البته فراموش نکنید که شناسایی اسکرین‌شات‌های جعلی گوشی هیچ‌وقت دقیق و قطعی نیست.

اگرچه در بسیاری از مواقع تشخیص اسکرین‌شات واقعی از جعلی کار بسیار سختی است؛ اما نشانه‌های بسیار واضحی هم وجود دارند که با کمک آن‌ها به‌سادگی می‌توانید بفهمید که یک اسکرین‌شات واقعی است یا ساختگی:

اگر کسی بخواهد یک رسید جعلی بسازد، معمولاً بخش‌هایی از آن را کپی و سپس پیست می‌کند. این کار باعث می‌شود بعضی قسمت‌های تصویر با نقاط دیگر هماهنگ نباشند. در چنین مواقعی باید با زوم‌کردن روی تصویر، بیشتر به مبالغ و تاریخ‌ها دقت کنید و به‌دنبال تفاوت‌های کوچک باشید.

وقتی روی تصویر زوم کردید، ممکن است متوجه شوید که بخش‌هایی از تصویر بیش‌ازحد تار یا خیلی واضح به نظر می‌رسند. یک اسکرین‌شات واقعی باید در همه‌ی قسمت‌ها کیفیت یکسانی داشته باشد. علاوه‌براین تغییرات غیرطبیعی در رنگ‌ها یا سایه‌ها هم می‌تواند نشان‌دهنده‌ی جعلی‌بودن اسکرین‌شات باشد.

همه نمی‌توانند فونت دقیق را تشخیص دهند؛ حتی طراحان گرافیک حرفه‌ای هم گاهی اوقات در پیداکردن فونت درست یک اسکرین‌شات مشکل دارند. اپلیکیشن‌های گوشی معمولاً از فونت‌های رایج مثل Arial یا Times New Roman استفاده نمی‌کنند. وقتی کسی نتواند فونت دقیق را برای ساختن یک اسکرین‌شات جعلی پیدا کند، ممکن است به سراغ فونتی مشابه برود.

همان‌طور که پیداکردن نوع فونت سخت است، انتخاب اندازه و فاصله‌های درست آن هم کار راحتی نیست. وقتی کسی بخواهد به‌‌طور حدسی یا با آزمون‌وخطا این موارد را تنظیم کند، احتمال دارد نتیجه چندان دقیق نباشد.

اپلیکیشن‌های گوشی به‌طور مرتب به‌روزرسانی می‌شوند و ظاهرشان کمی تغییر می‌کند. ممکن است کسی بخش‌هایی از نسخه‌های مختلف یک اپ را با هم ترکیب کرده باشد. اگر ظاهر اپلیکیشن را بشناسید، می‌توانید به‌راحتی این اشتباهات را تشخیص دهید.

گاهی اوقات شاید اسکرین‌شات اصلی ابتدا از اینترنت دانلود و سپس دستکاری شده باشد. برای همین بهتر است به سراغ روش جست‌وجوی معکوس تصویر بروید. با جست‌وجوی اسکرین‌شات مشکوک در ابزارهایی مثل TinEye یا Google Images می‌توانید منبع اصلی آن را پیدا کنید.

متادیتا مثل شناسنامه‌ی عکس محسوب می‌شود و اطلاعاتی مثل زمان گرفتن تصویر و دستگاهی را که با آن عکس گرفته شده است، نشان می‌دهد. اسکرین‌شات‌های گوشی معمولاً نام گوشی را هم در متادیتا دارند. اگر کسی تصویر را ویرایش کرده باشد، متادیتا حذف می‌شود.

برای دیدن متادیتای یک عکس، مراحل زیر را پیش ببرید:

• روی عکس مورد نظر راست‌کلیک کنید.
• گزینه‌ی Properties را بزنید.
• به بخش Details بروید تا اطلاعات متادیتا را ببینید.

پیام‌رسان‌ها معمولاً متادیتای تصاویر را پاک می‌کنند؛ پس اگر نام دستگاه در متادیتا نبود، نمی‌توان با اطمینان گفت که تصویر جعلی است؛ البته اگر نام دستگاه فرستنده در متادیتا باشد، دلیل محکمی برای واقعی‌بودن تصویر خواهد بود.

برای شناسایی تصاویر جعلی، می‌توانید از ابزار دقیقی مثل اپلیکیشن آنلاین Forensically استفاده کنید. این ابزار رایگان می‌تواند تصویر را بررسی کند و قسمت‌های ویرایش‌شده را با نقشه‌های حرارتی نشان دهد.

به تصویر زیر که تصویر پیش‌فرض Forensically است، نگاه کنید. وقتی ماوس را روی لبه‌های بشقاب‌پرنده ببرید، پیکسل‌ها غیرطبیعی به‌نظر می‌رسند. با استفاده از ابزار تحلیل خطا (Error Level Analysis)، می‌بینیم که بشقاب‌پرنده و سایه‌ی آن با رنگ‌های متفاوتی می‌درخشند. قسمت‌های جعلی معمولاً به‌ همین شکل مشخص می‌شوند.

روش دیگر برای پیداکردن قسمت‌های جعلی با Forensically، استفاده از ابزار تشخیص کپی (Clone Detection) است. این ابزار بخش‌هایی از تصویر را که دقیقاً شبیه هم هستند، پیدا می‌کند. در تصویر زیر قسمت‌هایی که کپی‌ شده‌اند به‌رنگ صورتی مشخص هستند.

برای اینکه لبه‌های بخش‌های اضافه‌شده در تصویر را بهتر ببینید، از ابزار Level Sweep استفاده کنید. با این ابزار می‌توانید ماوس را روی لبه‌ها ببرید و قسمت‌هایی را که دستکاری شده‌اند، پیدا کنید. ابزار Principal Component Analysis هم برای دیدن جزئیات دقیق و تغییرات ریز مناسب است و تغییرات را معمولاً به شکل نویز در تصویر نشان می‌دهد.

بقیه‌ی تنظیمات Forensically کمی پیچیده هستند و معمولاً به آن‌ها نیازی ندارید؛ اما یک نکته‌ی جالب دیگر هم وجود دارد که بد نیست بدانید. گاهی اوقات فایل تصویر، یک نسخه‌ی کوچک از خودش را ذخیره می‌کند. ابزار Thumbnail Analysis می‌تواند این نسخه را استخراج کند و نسخه اصلی و ویرایش‌نشده‌ی تصویر را به شما نشان دهد.

تشخیص تصاویر جعلی با روش‌هایی مثل بررسی متادیتا، جست‌وجوی معکوس و ابزارهای تحلیل تصویر در مواردی ساده‌تر از چیزی است که فکر می‌کنید. با دقت به جزئیات، می‌توانید تفاوت بین تصویر واقعی و دستکاری‌شده را پیدا کنید. شما چه ترفندهایی برای شناسایی تصاویر ساختگی می‌شناسید؟