انتشار نخستین گزارش خانه گفت‌وگو/ گامی به سوی حل چالش‌های نظری و عملی

به گزارش ایسنا، گزارش خانه گفت‌وگو به شرح ذیل است: «خانه ملی گفت‌وگوی آزاد»، ایده‌ای بود که بذر اولیه آن مشخصا به‌مناسبت سالگشت پیروزی انقلاب اسلامی در دهه ۸۰، ضمن پیام حضرت آیت الله خامنه‌ای به شورای عالی انقلاب فرهنگی افشانده شد و این شورا مامور به تسهیل گفت‌وگوهای آزاد، منطقی و سالم، حمایت از مناظره بدون هتک حرمت و تخریب، و گفت‌وگوهای هدفدار، قاعده‌مند و نتیجه بخش شد، کاری سخت و در عین حال، ظریف که تا لحظه عملی شدن و ثمر دادن، موانع بسیار، از فرهنگی و اجرایی پیش رو داشت و همچنان دارد. از این شورا خواسته شد که نه مأیوس و نه شتابزده، این راه را به هر قیمتی بپیماید، راهی که بی‌شک، به گشوده‌تر شدن دروازه‌های خلاقیت ملی و کارآمدتر شدن شیوه‌های حکمرانی می‌انجامد.

اگر این انقلاب باید بماند و برنامه تاریخی و جهانی خویش را به بارنشاند، این خودآگاهی و ظرفیت نیز باید در نسل دوم و سوم انقلاب، از اینکه هست، بیدارتر گردد. اگر از افراط و تفریط رنج می‌بریم، اگر تکامل را در «جمود و تحجر»، و ترقی را در «خودباختگی و تقلید» نمی‌جوییم، اگر به نشاط قلب و ذهن و زبان مردم می‌اندیشیم و به «پیش نیازهای» تولید فکر در جهت تمدن‌سازی، وقوف داریم، پس به شجاعت برای بن‌بست‌شکنی در ساختارهای حکمرانی و فرهنگ عمومی نیاز مبرم داریم.

احیائ روح گفتگوی انتقادی، وفادار به اصول انقلاب، اخلاق اسلامی و منطق علمی، شرط حیات فرهنگی کشور است و اگر اراده کرده‌ایم نه اشکالات را توجیه کنیم و نه مشکلات را لاعلاج بگذاریم، باید «خانه گفت‌وگو» را یک سرمایه بزرگ اجتماعی و یک «اَبَر سنگر» ملی و دستاوردی تمام عیار بدانیم.

حضرت رهبری در «منشور آزاداندیشی» از نخبگان علمی و سیاسی کشور خواستند در مسائل ملی، نقطه تعادل میان «هرج و مرج» و «دیکتاتوری» را شناسائی و تثبیت کنند. اما هنوز هم کسانی نمی‌دانند که چرا نباید از «آزادی» ترسید و از «مناظره» گریخت؟ و میکوشند «نقد و انتقاد» را به کالای قاچاق یا امری تشریفاتی، تبدیل کنند؟ چه کنیم و چگونه که بنام «مناظره»، به «جدال و مراء»، گرفتار نیاییم و به جای آزادی، به دام هتاکی و مسئولیت گریزی نلغزیم؟

چه کنیم تا سهم «آزادی»، سهم «اخلاق» و سهم «منطق»، یکجا و در کنار یکدیگر ادا شوند؟ کلید رمز «خلاقیت و بالندگی» در اختیار چه کسی به جز خود ماست؟ چرا جنبش کارآمدترسازی حکمرانی، بجز از مسیر آزادی‌خواهی مسئولانه و فرصت‌های برابر برای اندیشه و بیان اندیشه نمی‌گذرد؟ چرا آزادی بیان، اگر توأم با «ادب استفاده از آزادی» نباشد، فرهنگ عمومی را چند فرسنگ به عقب می‌برد؟

در دهه فجر ۱۴۰۳ بار دیگر با صدای بلند و با افتخار به یادها می‌آوریم که «آزادی»، شعار تبلیغاتی این انقلاب نبود، بلکه از اصیل‌ترین و اصلی‌ترین اهداف انقلاب اسلامی بهمن ۵۷ بود و همچنان هست. در آستانه دهه فجر پیروزی انقلاب اسلامی هستیم، انقلابی که آمد تا «فرهنگ خفقان و سرجنباندن و جمود» و از دیگر سوی، «فرهنگ آزادی بی‌مهار و خودخواهانه» را نقد و اصلاح کند، آمد تا فضایی بیافریند که «آزادی بیان»، مقید به «منطق و اخلاق و حقوق معنوی و مادی» و نه به هیچ قید دیگری، فرهنگ اجتماعی و حکومتی ایران سربلند باشد، تا حریت، تعادل، عقلانیت و انصاف، همواره سکه رائج باشند.

دهه فجر انقلاب اسلامی، بشارت عصری جدید است که، چون صور اسرافیل، مردگان را از گورستان تاریخ برانگیزد و اندیشه‌ها را در همه حوزه‌ها برانگیزاند و سنت اسلامی «تضارب آراء و عقول»، عادت ثانوی نخبگان و اندیشه‌وران و به‌ویژه حکمرانان کشور در ارتقائ وحدت ملی و انسجام حاکمیت مردمی و تفاهم و تعامل هرچه بیشتر در حل مشکلات مردم گردد. تمدن اسلامی همواره در مصاف با معضلات جدید و در چالش با دیگری شکفته است.

خانه ملی گفت‌وگو، نه خانه سیاست‌زدگان است و نه استراحت‌کده‌ای برای سیاست‌زدایی، که این هر دو بیماری، فضای عمومی را به مرداب سکوت یا گرداب تلاطم می‌کشاند و در هر بلبشو، این صاحبان بلاشرط قدرت و ثروت و فاقدان اخلاق و فضیلت هستند که جریان‌سازان افکار عمومی می‌شوند، و سطح تفکر اجتماعی و عقلانیت ملت را پائین می‌آورند، فرصت‌های ملی را هدر می‌دهند، اعصاب کشور را با تنش‌های منحط قبیله‌ای می‌فرسایند، فرهنگ‌های فاسد را رواج دهند، صاحبان خرد و احساس را ساکت و مسکوت گذارده و صاحبدلان و خردمندان را به حاشیه می‌رانند تا بتدریج منزوی، خسته و فراموش شوند. در چنین فضایی، تنها می‌توان به دور خود چرخید و دعواها، تکراری، سطحی و نازل می‌ماند.

ایجاد محملی دیگر برای طرح منطقی و قانونی مطالبات اجتماعی و تحلیل زمینه‌های آن و پاسخ‌گویی به آن، خانه گفت‌وگو تأسیس گشت.

ارائه سلسله گزارش‌های ما مرحله به مرحله در مورد موضوعات گوناگون ملی و تبیین وظایف و اهداف خانه گفت‌وگو و رسالت جدید آن و تفاوتش باکرسی‌های آزاداندیشی و کرسی‌های نظریه پردازی و کرسی‌های مناظره و گفت‌وگو که جداگانه و از پیش، فعال بوده‌اند، به طور منظم به محضر عموم تقدیم خواهد شد. گزارش به مردم، موتور مشارکت است و مستمرا ناظر به معضلات عملی و نظری در کشور انشاالله ادامه خواهد یافت. ما به گفت‌وگو، ایمان داریم و آن را بالضروره، عمل صالح دوران می‌دانیم.

انتهای پیام