کاهش وزن بدون از دست‌دادن عضله: نانوذرات طلا امید تازه برای لاغری

شواهد رو‌به‌رشد نشان می‌دهد نانوذرات طلا می‌توانند کاهش وزن قابل‌توجه و هدفمندی را ایجاد کنند. نانوذرات طلا به‌شکل خاص بافت چربی (لیپیدی) را هدف قرار می‌دهد، بدون اینکه بر ساختار ماهیچه تأثیر بگذارد. این ذرات خواص ضدالتهابی دارند و سطح قند خون را نیز بهبود می‌بخشند.

دانشمندان دانشگاه اسکندریه مصر اطلاعاتی را که در مورد نانوذرات طلا (AuNPs) داشتیم، گسترش داده و نشان دادند که دوزهای هفتگی این ذرات می‌تواند کاهش وزن قابل‌توجهی ایجاد کند، شاید حتی بیشتر از داروهای خانواده GLP-1 و برخلاف عوارض این داروها، هیچ نشانه‌ای از تحلیلرفتن عضلات مشاهده نشد.

اما یک نکته وجود دارد. اعداد و ارقام چشمگیر هستند؛ کاهش ۳۶ درصدی چربی هدفمند در طول ۹ هفته، در مقایسه با کاهش معمول ۱۰ تا ۲۰ درصدی وزن بدن در افرادی که از داروهای GLP-1 استفاده می‌کنند (که تا ۲۰ درصد از این کاهش وزن، شامل تحلیل عضلانی است.) بااین‌حال، این نتایج تاکنون فقط در مطالعات حیوانی به دست آمده است. با وجود این، تحقیقات جدید روش‌های نوین در درمان چاقی را یک قدم به آزمایش‌های انسانی نزدیک‌تر می‌کنند.

آنچه پژوهشگران دریافتند این بود که مصرف دوزهای بالای هفتگی نانوذرات طلا به‌طور چشمگیری باعث کاهش چربی بدن، افزایش توده عضلانی و بهبود شاخص‌های متابولیکی در حیوانات چاق شد. همانند مطالعات پیشین، شواهدی از بهبود سطح قند خون و کاهش التهاب و استرس اکسیداتیو نیز مشاهده شد. بررسی‌های بافت‌شناسی نشان داد که نانوذرات طلا باعث ترمیم بافت‌های کبد و کلیه شدند، درحالی‌که داروی اورلیستات اثرات منفی بر این اندام‌ها داشت.

روش تحلیل امپدانس بیوالکتریکی (BIA)، یک روش غیرتهاجمی رایج برای اندازه‌گیری توده‌ی چربی بدن (FM)، توده‌ی بدون چربی (FFM) و آب کل بدن (TBW) است. محققان با استفاده از BIA دریافتند که نانوذرات طلا می‌توانند روی سلول‌های چربی هدف به‌طور مؤثر تمرکز کنند. در گروهی از موش‌ها که دوزهای بالای هفتگی دریافت کرده بودند، به‌طور میانگین ۳۶ درصد کاهش چربی مشاهده شد که اثربخش‌تر از گروهی بود که دوزهای بالای روزانه دریافت کرده بودند (۳۳ درصد) و به‌طور قابل‌توجهی بهتر از گروه مصرف‌کننده اورلیستات (۱۸ درصد) بود. به‌عبارت‌دیگر، اثربخشی نانوذرات طلا تقریباً دو برابر اورلیستات بود.

محققان خاطرنشان کردند: «BIA و بررسی کالبدشناسی ترکیب بدنی نشان داد که دوزهای بالای درمان با نانوذرات طلا به‌طور قابل‌توجهی چربی بدن را کاهش داده و توده‌ی بدون چربی را افزایش می‌دهد و آن را به جایگزینی بالقوه برای درمان‌های کنونی چاقی تبدیل می‌کند.» درحالی‌که مطالعات پیشین نشان داده‌اند اورلیستات می‌تواند از افزایش وزن مرتبط با چاقی جلوگیری کند، نانوذرات طلا به دلیل داشتن خواص ضدالتهابی و آنتی‌اکسیدانی و توانایی تجمع در بافت‌های چربی، درمان مؤثرتری برای مقابله با چاقی هستند.

در شرایطی که داروهای GLP-1 مانند ویگووی (Wegovy) و اوزمپیک (Ozempic) در حال حاضر شهرت زیادی پیدا کرده‌اند، گاهی فراموش می‌شود که داروهای دیگری مانند اورلیستات نیز وجود دارند. البته، اورلیستات عملکردی متفاوت از GLP-1 دارد و از طریق جلوگیری از جذب چربی در بدن عمل می‌کند. هرچند نتایج آن در طولانی‌مدت به اندازه‌ی GLP-1 چشمگیر نیست (به‌طور متوسط افراد حدود ۶ درصد از وزن بدن خود را از دست می‌دهند)، اما این دارو بسیار ارزان‌تر و گزینه‌ی مناسبی برای افرادی است که به دلیل عوارض جانبی جدی، قادر به مصرف داروهای GLP-1 نیستند.

در دهه‌ی گذشته، نانوذرات طلا به دلیل پتانسیلشان در کاهش وزن، توجه زیادی جلب کرده‌اند. در‌حال‌حاضر از آن‌ها در درمان‌هایی مانند سرطان و انتقال دارو استفاده می‌شود، اما هنوز آزمایش بالینی برای بررسی اثرشان بر چاقی در انسان انجام نشده است. دلیل اصلی این تأخیر، نگرانی‌ها درباره خطرات احتمالی، ازجمله سمی‌بودن آن‌ها است.

ازآنجاکه تخمین زده می‌شود تا سال ۲۰۳۰ حدود ۶۰ درصد از جمعیت جهان دچار اضافه‌وزن یا چاقی باشند، به‌شدت نیازمند درمان‌های نوآورانه برای چاقی هستیم. پژوهشگران معتقدند که نانوذرات طلا امیدبخش هستند، اما برای اطمینان از ایمنی‌شان، تحقیقات بیشتری لازم است.

مطالعه در مجله‌ی Science Reports منتشر شده است.