نام کاربری یا نشانی ایمیل
رمز عبور
مرا به خاطر بسپار
پنل آینده جامعه ایران و انسداد ارتباطات با حضور اساتید رشته‌های ارتباطات و فلسفه برگزار شد تا موضوع بحران ارتباطات رسانه‌ای در ایران مورد بررسی قرار بگیرد. حسن نمکدوست تهرانی، استاد حوزه ارتباطات و رسانه، در این پنل که در نخستین روز از چهاردهمین همایش سالانه سلامت روان و رسانه امروز ۳۰ بهمن، برگزار شد، […]
پنل آینده جامعه ایران و انسداد ارتباطات با حضور اساتید رشته‌های ارتباطات و فلسفه برگزار شد تا موضوع بحران ارتباطات رسانه‌ای در ایران مورد بررسی قرار بگیرد.
حسن نمکدوست تهرانی، استاد حوزه ارتباطات و رسانه، در این پنل که در نخستین روز از چهاردهمین همایش سالانه سلامت روان و رسانه امروز ۳۰ بهمن، برگزار شد، به تحلیل رفتار ارتباطات رسانه‌ای پرداخت.
این استاد ارتباطات با تشریح سطوح مختلف و متنوع ارتباطات از سطح درون‌فردی تا ارتباط جمعی به لحاظ فناوری و تکنولوژی، توضیح داد که «همه این سطوح در تعامل باهم در جامعه عمل می‌کنند و بنابراین، وقتی درباره انسداد ارتباطات در ایران صحبت می‌کنیم، مقصود این است که همه این سطوح ارتباطی چنین انسدادی دارند. به خاطر همین انسداد است که می‌گوییم ما در جامعه‌مان با بحران ارتباطات روبه‌رو هستیم.»
به گفته او، در ایران حتی در سطح ارتباط درون‌فردی نیز دچار انسداد هستیم؛ مثلاً در بسیاری از موارد مواجه شده‌ایم با موقعیت‌هایی که خودسانسوری انجام داده‌ایم. یا در سطوح ارتباطات بین‌فردی دچار انسداد هستیم و از تعامل با دیگران دچار اشکال هستیم. در سطح ارتباط جمعی که رسانه‌ها را شامل می‌شود هم در جامعه‌مان مواردی از انسداد را شاهد هستیم.
تبعیض، تهدید و تحقیر، ویژگیهای رسانه‌های حاکمیتی ماست
نمکدوست در ادامه دو نظام ارتباطی استبدادگرا و آزادی‌گرا را از یکدیگر تفکیک کرده و توضیح داد که ما ۱۸۰ سال است با نظام ارتباطی استبدادگرا درگیر هستیم:
ما از زمان پیدایش وسایل ارتباط جمعی شاهد این بوده‌ایم که استبدادگرایی حاکم بر نظام ارتباطی ما بوده. «تبعیض»، «تهدید» و «تحقیر» از ویژگیهای این نظام ارتباطی است و درحال‌حاضر، ما شاهد اوج نظام ارتباطی استبدادگرا در ایران هستیم. – حسن نمکدوست تهرانی، استاد رشته ارتباطات و رسانه
ما از زمان پیدایش وسایل ارتباط جمعی شاهد این بوده‌ایم که استبدادگرایی حاکم بر نظام ارتباطی ما بوده. «تبعیض»، «تهدید» و «تحقیر» از ویژگیهای این نظام ارتباطی است و درحال‌حاضر، ما شاهد اوج نظام ارتباطی استبدادگرا در ایران هستیم.
– حسن نمکدوست تهرانی، استاد رشته ارتباطات و رسانه
این متخصص حوزه رسانه ویژگیهای نظام ارتباطی آزادی‌گرا را نیز «شفافیت»، «پاسخ‌گویی» و «مشارکت‌جویی» می‌داند.
نمکدوست همچنین معتقد است «همین که ما در عرصه رسانه برای انجام فعالیت رسانه‌ای باید مجوز بگیریم یعنی اوج بدخیمی در عرصه ارتباطات کشور را داریم. چراکه آزادی رسانه‌ها جزو آزادی‌های فکری است و هیچ‌کس نباید مانع فکر کردن و بیان کردن اندیشه افراد شود.»
به گفته او، در عراق و افغانستانِ قبل از بازگشت طالبان فعالیت رسانه‌ای نیازمند دریافت مجوز نبود اما در کشور ما دریافت مجوز ضروری است و حتی در مواردی مثلاً یک فیلم مجوز می‌گیرد و ساخته می‌شود اما اجازه اکران به آن داده نمی‌شود.
بنابراین، این استاد ارتباطات نتیجه می‌گیرد که «قادر متعال در فضای رسانه‌ای ایران و بزرگ‌ترین بازیگر صحنه ارتباطات کشور حکومت است و فراگیرترین رسانه‌ها و تریبون‌ها متعلق به حاکمیت است.»
او معتقد است این بدترین اتفاقی است که می‌تواند برای عرصه رسانه یک کشور رخ دهد و درباره این موضوع این طور استدلال می‌کند:
چون این یک وضعیت انحصاری است و نتیجه انحصار در همه عرصه‌ها این است که اتصال نظام حکمرانی ما با واقعیت جامعه کاملاً قطع می‌شود. همین مسئله منجر به عدم مفاهمه حاکمیت و جامعه شده که به آن انسداد ارتباطی می‌گوییم. – حسن نمکدوست تهرانی، استاد رشته ارتباطات و رسانه
چون این یک وضعیت انحصاری است و نتیجه انحصار در همه عرصه‌ها این است که اتصال نظام حکمرانی ما با واقعیت جامعه کاملاً قطع می‌شود. همین مسئله منجر به عدم مفاهمه حاکمیت و جامعه شده که به آن انسداد ارتباطی می‌گوییم.
نمکدوست در پایان اضافه می‌کند: «مهم‌ترین عامل توسعه و مهم‌ترین مقوم امنیت ملی شهروند آگاه و مطلع است.»
رابطه مستقیمی میان حق ارتباط، آزادی بیان و آزادی رسانه‌ها با توسعه و امنیت ملی کشورها وجود دارد. هرقدر مردم یک کشور از این آزادی‌ها برخوردارتر باشند، به همان نسبت توسعه و امنیت ملی مستحکم‌تر است.
ایکس یک فضای دیگری‌ساز و کاملاً دوقطبی است
حسین شیخ‌رضایی، فیلسوف علم و مروج علم، در این پنل به موضوع «دیگرسازی متقابل و انسداد ارتباطی» پرداخت و این دیگری‌سازی را در مثال موردی شبکه اجتماعی ایکس (توییتر سابق) بررسی کرد:
انسداد ارتباطی در شبکه‌های اجتماعی، به‌ویژه ایکس، در بسیاری موارد با فضایی دوقطبی‌شده، خشم‌آلود و دیگری‌ساز دیده می‌شود. البته به این نکته هم تأکید که بخشی از این فضا توسط پدیده‌ای به نام ارتش سایبری ایجاد شده و «بسیاری از کسانی که چنین دیگری‌هایی را می‌سازند همین ارتش سایبری هستند نه مردم عادی.» – حسین شیخ‌رضایی، فیلسوف علم و مروج علم
انسداد ارتباطی در شبکه‌های اجتماعی، به‌ویژه ایکس، در بسیاری موارد با فضایی دوقطبی‌شده، خشم‌آلود و دیگری‌ساز دیده می‌شود. البته به این نکته هم تأکید که بخشی از این فضا توسط پدیده‌ای به نام ارتش سایبری ایجاد شده و «بسیاری از کسانی که چنین دیگری‌هایی را می‌سازند همین ارتش سایبری هستند نه مردم عادی.»
– حسین شیخ‌رضایی، فیلسوف علم و مروج علم
شیخ‌رضایی این وضعیت تقابلی را در یک طیف قرار داده که سه مرحله دارد. به گفته او، اولین مرحله «اختلاف نظر» است که در آن تفاوت نظرهای مختلف حتی اختلاف‌های بنیادین فکری وجود دارد اما خصومت شکل نمی‌گیرد؛ افراد تفاوتشان را به رسمیت می‌شناسند و یکدیگر را متهم یا تحقیر نمی‌کنند.
به گفته این فیلسوف علم، مرحله دوم «دوقطبی شدن» است که او آن را این‌طور توضیح می‌دهد:
در این مرحله وابستگی شدید افراد به باورهای مورد اختلاف دیده می‌شود، روابط درون‌گروهی بسیار پررنگ‌تر می‌شود اما همچنان هویت من بر مبنای هویت دیگری تعریف نمی‌شود، یعنی هویت یک گروه در نفی گروه مقابل نیست. – حسین شیخ‌رضایی، فیلسوف علم و مروج علم
در این مرحله وابستگی شدید افراد به باورهای مورد اختلاف دیده می‌شود، روابط درون‌گروهی بسیار پررنگ‌تر می‌شود اما همچنان هویت من بر مبنای هویت دیگری تعریف نمی‌شود، یعنی هویت یک گروه در نفی گروه مقابل نیست.
مرحله سومی که این فیلسوف علم به آن اشاره می‌کند مرحله «دیگری‌سازی» است: «یعنی گروهی یک دیگری برای خود بسازد، دیگری‌هایی که لزوماً طبیعی نیستند بلکه برساخت هستند و افراد یک گروه هویت خود را در نفی هویت آن دیگری تعریف می‌کنند.»
به گفته او، دیگری‌سازی همواره با اعمال قدرت و زور همراه است. دیگری‌ساز نگاه زور ورزیدن دارد و آن دیگری که می‌سازد، فاقد توانایی پنداشته شده و تحت زور و اعمال قدرت قرار می‌گیرد.
شیخ‌رضایی در ادامه به دیگر ویژگیهای دیگری‌سازی می‌پردازد: «دیگری خطرناک است و دیگری‌ساز می‌خواهد که آن دیگری را شبیه خودش کند تا آن خطر دفع شود. همچنین، دیگری‌سازها دیگری خودشان را دارای آگاهی کاذب می‌دانند و معتقدند دیگری از خود و جهان شناخت درستی ندارد.»
این فیلسوف معتقد است در ایران در چهار دهه اخیر شاهد طیف متنوعی از دیگری‌سازی از سوی حاکمیت بوده‌ایم:
گفتمان رسمی همیشه در حال ساخت یک دیگریِ خطرناک است که باید آن را کنترل کند و خطرش را دفع کند. دائم خارج از مرزهای کشور را نفی می‌کند. مثل دیگری‌سازی در برابر غرب و نظام‌های سیاسی دیگر است. دیگری‌سازی‌هایی که یا ایدئولوژیک هستند یا امنیتی. – حسین شیخ‌رضایی، فیلسوف علم و مروج علم
گفتمان رسمی همیشه در حال ساخت یک دیگریِ خطرناک است که باید آن را کنترل کند و خطرش را دفع کند. دائم خارج از مرزهای کشور را نفی می‌کند. مثل دیگری‌سازی در برابر غرب و نظام‌های سیاسی دیگر است. دیگری‌سازی‌هایی که یا ایدئولوژیک هستند یا امنیتی.
شیخ‌رضایی می‌گوید «این دیگری‌سازی متنوع چنان متکثر است و طی سال‌ها دائماً انجام شده که خودی‌ها یک اقلیت بسیار محدود را تشکیل می‌دهند؛ یعنی مرد یا زن متأهل شیعه که طرفدار نظام حکمرانی فعلی و احتمالاً عضو نهادهای نظامی یا غیرنظامی وابسته است.»
رسانه‌ها نمی‌توانند ناجی انسداد ارتباطی میان دولت و ملت باشند
«امکان و امتناع میانجی‌گری رسانه در ایران» نیز موضوع صحبت‌های سبحان یحیایی، استادیار دانشگاه علامه طباطبائی، در این پنل بود. او معتقد است حاکمیت توجهی به انسداد ارتباطی موجود میان دولت و ملت ندارد و در این شرایط احزاب و تشکل‌های مختلف می‌توانند نقش میانجی میان مردم و حاکمیت را بازی کنند اما در حال حاضر احزاب هم حضور پررنگی در جامعه ندارند تا بتوانند این نقش را ایفا کنند.
در نبود احزاب رسانه‌ها می‌توانند برطرف‌کننده این انسداد باشند اما یحیایی معتقد است رسانه‌های رسمی و اصلی هم چنین امکانی ندارند:
رسانه هم در جامعه ما امکان میانجی‌گری ندارد. رسانه رسمی فربه و پردامنه ما که صداوسیما است، بازنمایی یک‌سویه و گزینشی از واقعیت دارد که ایدئولوژیک عمل می‌کند. رسانه‌های بخش خصوصی هم نیازمند اخذ مجوز و درگیر کنترل‌ها و نظارت‌های جدی است. – سبحان یحیایی، استادیار دانشگاه علامه طباطبائی
رسانه هم در جامعه ما امکان میانجی‌گری ندارد. رسانه رسمی فربه و پردامنه ما که صداوسیما است، بازنمایی یک‌سویه و گزینشی از واقعیت دارد که ایدئولوژیک عمل می‌کند. رسانه‌های بخش خصوصی هم نیازمند اخذ مجوز و درگیر کنترل‌ها و نظارت‌های جدی است.
– سبحان یحیایی، استادیار دانشگاه علامه طباطبائی
به گفته این استاد دانشگاه چنین وضعیتی به افزایش بی‌صدایی گروه‌های مختلف در رسانه‌های رسمی منجر می‌شود. «علاوه بر این، باعث شده است فقر سواد رسانه‌ای داشته باشیم و نیروهای اجتماعی هم‌بسته‌ساز که زمینه گفت‌وگو را فراهم کنند هم نداریم. این همان انسداد ارتباطی است که در جامعه وجود دارد.»
این متخصص حوزه رسانه در ادامه نیز توضیح می‌دهد: «یک دولت‌ملت کامل بودن مستلزم این است که آزادی رسانه و امکان فعالیت آزاد رسانه را داشته باشیم. باید امکان گفت‌وگو را فراهم کنیم و به رویکردها و صداهای مختلف برای پرداختن به مسئله ایران فرصت مطرح شدن بدهیم. در غیر این صورت وضعیت ویرانگری برای کشور ایجاد خواهد شد.»
Source link
این مطلب بدون برچسب می باشد.
فعال حوزه دانشجویی گفت: وفاق ملی می‌تواند کشور را از هر چالش سنگین و شدیدی عبور دهد. در دوران انقلاب اسلامی و دفاع مقدس، ما شاهد بودیم که وفاق بین مذاهب مختلف، اقوام و مردمان ایرانی چگونه توانست کشور را از چالش‌های بزرگ نجات دهد. امروز نیز وفاقی که در گفتمان دولت مشاهده می‌شود، از […]
نخستین مرکز نوآوری و شتابدهی هوش مصنوعی، متاورس و بلاکچین ورزش کشور با نام «همتا»، با حضور دکتر احمد دنیامالی وزیر ورزش و جوانان و دکتر حسین افشین معاون علمی، فناوری و اقتصاد دانشبنیان رئیسجمهور و دکتر سید عباس موسوی رئیس دانشگاه صنعتی شریف در سالن آمفی تئاتر پژوهشکده علوم و فناوریهای انرژی، آب و […]
نتایج یک مطالعه جدید نشان داده است که قرار گرفتن در معرض دود دست دوم در دوران بارداری، خطر یک عارضه بالقوه کشنده را دو برابر می‌کند. به گزارش ایسنا، یک مطالعه جدید نشان داده است قرار گرفتن در معرض دود دست دوم در دوران بارداری و در واقع قرار گرفتن در کنار کسی که […]
به گزارش خبرآنلاین، این شرکت در سال ۱۹۶۶ خودروی جدیدی را با نام آرو توسعه داد که توسط برندهای مختلف گروه روتس به بازار عرضه شد. به نقل از پدال، هلیمن هانتر، سینگر غزال، هامبر اسپکتر و سانتیم ووگ نامهای مختلف آرو در گروه روتس بودند. این خودرو در ایران هم با نام پیکان و […]