گردوغبار هوشمند؛ تکنولوژی جدید با کاربردهای متنوع و نگرانی‌های امنیتی

گردوغبار هوشمند به مجموعه‌ای از حسگرهای میکروسکوپی و بی‌سیم گفته می‌شود که اطلاعات محیطی مانند دما، رطوبت، حرکت و ترکیبات شیمیایی را جمع‌آوری و ارسال می‌کنند.

به گزارش تک‌ناک، هر چند سال یک بار، تکنولوژی جدیدی به وجود می‌آید که عموم مردم آن را به خوبی نمی‌فهمند؛ مانند هوش مصنوعی و تکامل یادگیری ماشین که باعث نگرانی‌هایی درباره داستان‌های آخرالزمانی شده است. بیشتر تکنولوژی‌ها که برای استفاده صرفاً نظامی طراحی نشده‌اند، بی‌ضرر هستند. این قضیه شامل هوش مصنوعی و تکنولوژی جدیدی است که این روزها در تیترها دیده می‌شود: گردوغبار هوشمند.

گردوغبار هوشمند جهش تکنولوژیکی منفرد یا دستگاهی واحد نیست. این تکنولوژی از سیستم‌های میکروالکترومکانیکی (MEMS) بسیار کوچکی تشکیل شده که وظایف مختلفی را می‌توانند انجام دهند. این حسگرها ازطریق شبکه‌های بی‌سیم و کامپیوتر کار می‌کنند و بیشتر برای شناسایی داده‌ها به کار می‌روند. در‌صورتی‌که فکر کنید این تکنولوژی می‌تواند به کابوس نانوتکنولوژی تبدیل شود (مانند «خمیر خاکستری» یا دیگر تکنولوژی‌های آخرالزمانی)، باید بگویم که نگران نباشید؛ چون گردوغبار هوشمند معمولاً به‌صورت غیرفعال عمل می‌کند.

به نقل از اسلش‌گیر، گرد و غبار هوشمند کاربردهای متنوعی دارد و در‌حالی‌که این تکنولوژی مدتی است در دست توسعه قرار دارد، هنوز تغییری در دنیا ایجاد نکرده است. برای اینکه این سیستم‌ها به مرحله‌ای برسند که بتوانند به‌خوبی و با هزینه کم عمل کنند، به تحقیقات بیشتری نیاز دارند. در این زمینه، تحقیقات در حال انجام است تا این تکنولوژی از مرحله مفهومی به کاربردهای عملی وارد شود.

گردوغبار هوشمند چیست؟

گرد و غبار هوشمند به سیستم‌هایی از حسگرهای میکروالکترومکانیکی بسیار کوچک گفته می‌شود که ورودی‌ها را می‌توانند شناسایی کنند و هر لحظه آن‌ها را به‌صورت بی‌سیم انتقال دهند. برای اینکه حسگری به‌عنوان گرد‌و‌غبار هوشمند شناخته شود، باید اندازه‌ای معادل یک میلی‌متر مکعب یا کوچک‌تر داشته باشد. این امر یعنی این حسگرها می‌توانند به‌صورت معلق در هوا مانند گرد‌و‌غبار باقی بمانند. همچنین، برای عملکرد درست این حسگرها باید تعداد زیادی از آن‌ها فعال باشند.

حسگرهای گرد و غبار هوشمند از چاپگرهای سه‌بعدی ساخته و عمدتاً از سیلیکون تولید می‌شوند و وزن آن‌ها بیشتر از چند میکروگرم نیست؛ به همین دلیل، می‌توانند مدت‌زمانی در هوا معلق بمانند. این حسگرها می‌توانند دما، صدا، نور، مواد شیمیایی، فشار هوا و حرکت را شناسایی کنند و اطلاعات آن‌ها را به کامپیوتر برای تحلیل یا سایر اهداف انتقال دهند.

در‌حال‌حاضر، گرد و غبار هوشمند بسیار کوچک است؛ اما این تکنولوژی می‌تواند حتی کوچک‌تر هم باشد. هدف این است که از نانوتکنولوژی برای ساخت حسگرهایی استفاده شود که دقیقاً به‌اندازه ذرات گردوغبار باشند (بین ۰/۵ تا ۱۰۰ میکرون)؛ البته رسیدن به چنین اندازه‌ای ممکن است سال‌ها زمان ببرد.

کاربردهای گردوغبار هوشمند

گرد و غبار هوشمند می‌تواند در بسیاری از برنامه‌های غیرنظامی و نظامی استفاده شود. این تکنولوژی می‌تواند برای نظارت بر محصولات کشاورزی مانند آبیاری . کنترل آفات و کوددهی به کار گرفته شود. همچنین، برای نظارت بر تجهیزات و ارائه اطلاعات درزمینه نیازهای نگه‌داری به کار رود یا حتی خوردگی را قبل از بروز خرابی شناسایی کند. گردوغبار هوشمند می‌تواند به‌طور مداوم بر افراد و محصولات و مکان‌ها نیز نظارت کند.

این تکنولوژی می‌تواند در اندازه‌گیری‌های مختلف نیز به کار برده شود. MEMS می‌تواند برای کنترل موجودی و ردیابی محصولات از تولید تا قراردادن آن‌ها روی قفسه‌های فروشگاه‌ها به کار گرفته شود. در حوزه مراقبت‌های بهداشتی، گرد و غبار هوشمند می‌تواند برای تشخیص بیماری‌ها استفاده شود و به‌جای جراحی‌های اکتشافی، مشکلات را بدون نیاز به مداخله در بدن شناسایی کند.

با‌این‌حال مانند هر تکنولوژی جدیدی، گرد و غبار هوشمند هم معایبی دارد. هزینه زیاد و نگرانی‌های حریم خصوصی ازجمله این معایب هستند. نگرانی‌هایی وجود دارند که با استفاده گسترده از این تکنولوژی، افراد نمی‌توانند خود را از میلیاردها حسگر معلق در محیط خود محافظت کنند. این نگرانی‌ها باعث شده است تا برخی از مردم از گردوغبار هوشمند ترس داشته باشند و به نظریه‌های توطئه در این زمینه روی بیاورند.

آیا گردوغبار هوشمند گام بعدی در نظارت Big Brother است؟

چون از گرد و غبار هوشمند برای نظارت بر محیط استفاده می‌شود، نگرانی‌هایی درباره امنیت آن وجود دارد. برخی افراد تصور می‌کنند که این تکنولوژی پیشرفته‌تر از آن چیزی هست که خواهد شد.

در سال ۲۰۲۴، مه غلیظی بریتانیا و بخشی از آمریکای‌شمالی را تحت‌تأثیر قرار داد. برخی آن را هاگ‌های بیگانه یا مه شیمیایی می‌دانستند؛ در‌حالی‌که دیگران گرد‌و‌غبار هوشمند را عامل این پدیده معرفی کردند. این مسئله باعث شد که توجه بیشتری به تکنولوژی گرد و غبار هوشمند جلب شود.

در واقعیت، گرد و غبار هوشمند در این مرحله اولیه نمی‌تواند چنین پدیده‌ای ایجاد کند. برای پوشاندن چنین مساحتی، باید تریلیون‌ها MEMS در جو وجود داشته باشد که هنوز امکان‌پذیر نیست. با‌این‌حال، نگرانی‌ها و نظریه‌های توطئه درزمینه این تکنولوژی هنوز ادامه دارد.