درونگرایان طبیعت؛ چرا برخی حیوانات با سبک زندگی انفرادی سازگار شده‌اند؟

تمام گونه‌های تنها به طور فعال یکدیگر را دفع نمی‌کنند. بسیاری از آن‌ها به خاطر منابع مشترک گرد هم می‌آیند و زندگی اجتماعی غنی و شگفت‌انگیزی دارند، یکدیگر را تحمل می‌کنند و حتی اگر منطقی باشد با یکدیگر همکاری می‌کنند.

برای مثال موش‌های کارو بیشه‌ای که در نزدیکی یکدیگر زندگی می‌کنند، تعاملات مکرر و دوستانه‌ای با یکدیگر دارند. آن‌ها محل‌های جستجوی غذا را با ماده‌های مرتبط به اشتراک می‌گذارند و گاهی اوقات حتی در پایان فصل تولید مثل، زمانی که تقاضای زیادی برای اقامتگاه‌ها وجود دارد، در خانه‌های خود می‌مانند. مایوکا می‌گوید: «زندگی انفرادی برخی حیوانات به این معنا نیست که تعاملات اجتماعی ندارند.»

شیل می‌گوید حتی برخی اختاپوس‌ها کنار یکدیگر جمع می‌شوند. این گونه زمانی آن‌قدر منفرد به‌حساب می‌آمد که به شوخی گفته می‌شد فقط برای جفت‌گیری یا خوردن یکدیگر، با هم ملاقات می‌کنند.

در مکانی در خلیج جرویس در شرق استرالیا، گونه‌های تنهای اختاپوس گلومی به دلیل وجود پناهگاه به یکدیگر نزدیک می‌شوند. این روند احتمالا از زمانی شروع شد که یک اختاپوس پوسته‌های دورریخته‌شده را پس از خوردن روی یکدیگر انباشته کرد و در نهایت به رسوبی پایدار رسید که اختاپوسی دیگر می‌توانست پناهگاه خود را درون آن بسازد. این ساکن جدید سپس ستونی جدید از پوسته‌های دورانداخته شده را ساخت تا اینکه ۱۶ اختاپوس گرد هم آمدند و شیل و همکارانش از آن زمان به بررسی آن‌ها پرداختند.

در این «شهر اختاپوسی»، حیوانات تنها خود را در موقعیتی بسیار شلوغ‌تر از آنچه عادت دارند می‌بینند و رفتارهای کنجکاوانه‌ای را برای کنارآمدن با دیگران از خودشان نشان می‌دهند. نرها گاهی اوقات سعی می‌کنند ماده‌ها را وادار کنند تا در نزدیکی‌شان بمانند و نرهای دیگر را تعقیب می‌کنند. گاهی در لانه‌های یکدیگر می‌خزند، با آن‌ها کشتی می‌گیرند و آن‌ها را بیرون می‌کنند.

شیل می‌گوید: گاهی اوقات وقتی نرهای بیرون رانده‌شده به لانه‌ی خود بازمی‌گردند، نر بیرون‌کننده ممکن است برگردد و اخراج را تکرار کند. همچنین اختاپوس‌ها در حین پاکسازی خانه‌هایشان، اغلب زباله‌ها را به سمت همسایگان خود هل می‌دهند. شیل برخی از این تعامل‌ها را در مقاله‌ای در سال ۲۰۲۲ مستند کرد. این رفتارها نه تهاجمی هستند نه همکاری‌محور و دانشمندان آن را «تنه‌‌زدن» می‌نامند. او می‌گوید:

در اینجا ما یک حیوان تنها را وارد یک موقعیت اجتماعی پیچیده کردیم و تنها کاری که آن‌ها انجام می‌دهند تنه‌زدن است که به نظر کاملا سالم به نظر می‌رسند. این نشان می‌دهد که آن‌ها یا کمتر از آن چیزی که ما فکر می‌کردیم، منزوی هستند یا استرس اجتماعی بودن آن‌قدرها برایشان شدید نیست.

تعاملات اجتماعی پیچیده بر هوش موجودات تنها تأکید می‌کند. به گفته‌ی آنا ویلکینسون، دانشمند علوم رفتاری از دانشگاه لینکلن در بریتانیا، پژوهشگرها به طور مشابه برخی از خزندگان تنها را مشاهده کرده‌اند که از نزدیک هم‌نوعان تنهای دیگر را زیر نظر دارند و از این اطلاعات برای حل مشکلات استفاده می‌کنند؛ نوعی توانایی که زمانی تصور می‌شد، منحصر به انسان است. او می‌گوید:

حیواناتی که شاید به‌طور طبیعی گروه‌های پیچیده‌ای تشکیل ندهند، درواقع می‌توانند جنبه‌های بسیار پیچیده‌ای از یادگیری اجتماعی را داشته باشند

لاک‌پشت‌های پاقرمز به‌تنهایی به دنبال علوفه می‌روند، اما ممکن است زیر درخت‌های میوه با یکدیگر برخورد کنند. ویلکینسون طی آزمایش‌هایی روی این لاک‌پشت‌ها، آن‌ها را با حصارهای V شکل و شفافی روبه‌رو کرد که داخلشان غذا قرار داشت.

هیچ حیوانی نمی‌توانست به غذا برسد تا زمانی که ویلکینسون و همکارانش به یکی از آن‌ها نحوه‌ی انجام آن را آموزش دادند. لاک‌پشت‌های دیگر که دیدند خزنده‌های همراهشان به غذا رسیدند، این مسیر را دنبال کردند. نکته قابل توجه این است که خزندگان از طریق تقلید، توانایی یادگیری از یکدیگر را دارند. همچنین بسیاری از آن‌ها به گونه‌ای تکامل یافته‌اند که بتوانند بدون نیاز به آموزش و کمک والدین از تخم‌هایشان بیرون بیایند.

شواهدی از این دست باعث می‌شود دانشمندان زندگی انفرادی را نه به عنوان یک مقوله ثابت و یکنواخت، بلکه بیشتر به عنوان یک پیوستار ببینند: از حیواناتی مثل موش حفار نابینای ضداجتماعی گرفته تا گونه‌هایی که عمدتا تنها زندگی می‌کنند، اما از یکدیگر یاد می‌گیرند و با هم همکاری می‌کنند. برخی از گونه‌ها حتی سبک‌های زندگی فردی و اجتماعی‌تر را با یکدیگر ترکیب می‌کنند. برای مثال موش‌های راه‌راه که به محض شروع تولید مثل زندگی انفرادی را آغاز می‌کنند یا کواتی‌های راکون‌مانند که نر‌های آن‌ها به صورت تنها زندگی می‌کنند و ماده‌ها به صورت گروهی عمل شکار را انجام می‌دهند.

بررسی حیوانات تنها و شبکه‌های اجتماعی آن‌ها می‌تواند به حافظان محیط‌زیست کمک کند تا از جمعیت آن‌ها در برابر تهدید‌های انسانی بهتر محافظت کنند. مایوکا و شرادین قبلا تلاش‌هایی را برای ایجاد جامعه‌ای از دانشمندان برای کشف بیشتر زندگی، مزایا، نیازها و چالش‌های حیوانات مستقل آغاز کرده‌اند. شرادین می‌گوید:

تنها بودن ساده و ابتدایی نیست بلکه می‌تواند بسیار پیچیده باشد و چالش‌هایی را به وجود بیاورد که به روش‌های مختلف توسط گونه‌های مختلف حل می‌شود.

درک طیف کامل زندگی انفرادی حتی می‌تواند برای انسان‌ها هم مفید باشد. کیمچی می‌گوید شاید چنین تحقیقاتی بتواند به دانشمندان کمک کند تا بفهمند چگونه افراد مبتلا به بیماری‌های عصبی یا روانی از نظر اجتماعی منزوی می‌شوند.

به گفته‌ی شرادین، اما حیوانات تنها هم می‌توانند به ما کمک کنند تا بدانیم تنهابودن لزوما نباید مشکل‌ساز باشد. حیوانات تنهای «اجتماعی» شبکه‌های اجتماعی معناداری را در اطراف خود می‌سازند و افرادی که به تنهایی زندگی می‌کنند هم می‌توانند همین کار را انجام دهند. شرادین می‌گوید: «تنهابودن می‌تواند بهترین انتخاب برای بسیاری از انسان‌ها باشد.»