صعود و سقوط تیم آبی

غزال زیاری: پت گلسینگر، مدیرعامل شرکت اینتل، شرکت پردردسر و پرمشکلی را به ارث برده که در سال‌های اخیر مهارت‌های تولیدی‌اش را از  دست‌ داده بود؛ در حدی که اینتل حتی بازارهای سودآور تراشه‌های مورداستفاده در تلفن‌های همراه و هوش مصنوعی را به رقبا واگذار کرده بود.

در این مقاله قصد داریم تا مروری داشته باشیم بر روند ظهور و افول برند اینتل و فراز و نشیب‌هایی تیم آبی دنیای پردازنده‌ها در دهه‌های اخیر پشت سر گذاشته است.

سال ۱۹۶۸: رابرت نویس و گوردون مور اینتل را بنا کردند و با بنیان گذاشتن این شرکت، دره سانتا کلارای کالیفرنیا تدریجاً از باغ‌های میوه به “مرکز فناوری سیلیکون ولی” تغییر شکل داد.

سال ۱۹۷۱: اینتل در این سال، اولین ریزپردازنده قابل‌برنامه‌ریزی تجاری ساخته‌شده در جهان را بانام ۴۰۰۴ به بازار عرضه کرد که دارای ۲۳۰۰ ترانزیستور بود. این ازجمله اولین تراشه‌هایی بود که قابلیت برنامه‌ریزی برای انجام عملکردهای خاص را داشت؛ دقیقاً برخلاف پردازنده‌های قبلی که فقط برای یک کار خاص به‌سختی سیم‌کشی می‌شدند؛ این نقطه عطفی در تاریخ صنعت نیمه‌رساناها بود که زمینه را برای توسعه CPU ها فراهم کرد.

سال ۱۹۸۱: ریزپردازنده ۸۰۸۸ اینتل با ۲۹۰۰۰ ترانزیستور به مغز رایانه شخصی IBM تبدیل شد و بدین ترتیب عصر محاسبات شخصی آغاز گردید.

سال ۱۹۸۲: Advanced Micro Devices (AMD.O) که در سال ۱۹۶۹ به‌صورت مشترک با یکی از همکارهای شرکت فرچایلد سمی‌کانداکتر تأسیس‌شده بود، دومین تولیدکننده ریزپردازنده اینتل ۸۰۸۶ لقب گرفت. این همکاری بعداً باعث نبرد حقوقی طولانی‌مدتی بر سر حق AMD در استفاده از معماری تراشه x۸۶ اینتل که امروزه اساس اکثر تراشه‌های رایانه شخصی و سرور را شکل داده، گردید.

سال ۱۹۸۵: اینتل تصمیم گرفت تا از بازار حافظه با دسترسی تصادفی پویا (DRAM) کنار بکشد. چرا که کاهش تقاضا باعث می‌شد تا آن‌ها تمرکزشان را بر روی ریزپردازنده‌ها قرار دهند.

سال ۱۹۸۵: اینتل تحت تأثیر رکود صنعت ناشی از عرضه بیش‌ازحد حافظه، شروع به کاهش نیروی کار خود کرد و تا پایان دهه ۱۹۸۰، هزاران کارگر را اخراج کرد.

سال ۱۹۸۷: اندی گروو ، سومین مدیرعامل اینتل لقب گرفت و هدایت شرکت را در شرایطی که با رکود عظیمی در بازار تراشه‌ها دست‌وپنجه نرم می‌کرد، به دست گرفت. تدریجاً اینتل در مسیر مستحکم کردن جایگاهش به‌عنوان پایه اصلی صنعت نیمه‌هادی آمریکا حرکت کرد و به رقابت با کمپانی‌هایی مثل AMD و National Semiconductor پرداخت.

سال ۱۹۹۱: اینتل کمپین بازاریابی “Intel Inside” را برای رایانه‌های شخصی با تراشه‌های خود راه‌اندازی کرد و تبلیغات تلویزیونی تدریجاً به یک پدیده فرهنگی تبدیل شد.

سال ۱۹۹۳: اینتل ریزپردازنده‌های Pentium با ۳.۱ میلیون ترانزیستور را معرفی کرد که ۳۰۰ برابر سریع‌تر از ۸۰۸۸ کار می‌کردند.

سال ۱۹۹۹: اینتل و مایکروسافت (به‌عنوان سازنده ویندوز)، با هم متحد شدند و اتحاد آن‌ها اصطلاحاً وینتل نام گرفت.

سال ۱۹۹۹: Nvidia اولین واحدهای پردازش گرافیکی‌اش، (GPU) را معرفی کرد که در طول دهه ۲۰۰۰ با ظهور برنامه‌های چندرسانه‌ای و بازی، به ابزار مهمی در رایانه‌های شخصی و سرورها تبدیل شدند. طبق گزارش رویترز، استراتژی توسعه اینتل همچنان بر پردازنده‌های مرکزی متمرکز بود و درنهایت در حکم شروعی در انقلاب هوش مصنوعی در سال ۲۰۲۰ بود.

سال ۲۰۰۰: ارزش سهام اینتل در بازار به رکورد ۴۹۵ میلیارد دلار رسید؛ آن‌ها همراه با مایکروسافت، سیسکو و دِل از افزایش انفجاری فروش رایانه‌ها سود زیادی بردند؛ اما حالا و در اواخر سال ۲۰۲۴، ارزش اینتل به زیر ۱۰۰ میلیارد دلار رسیده است.

سال ۲۰۰۷: اپل آیفون را روانه بازار کرد؛ همین آغازی بود بر رونق تلفن‌های همراه که اینتل از آن غافل شده بود. اینتل تحت مدیریت پل اوتلینی، پیشنهاد امضای قرارداد برای ساخت پردازنده‌های آیفون را رد کرد؛ چراکه از نظر او این کار سود زیادی نداشت. درنتیجه اپل هم به سراغ تراشه‌های مبتنی بر طرح‌های Arm Holdings رفت که هنوز هم فناوری آن بر بازار موبایل تسلط دارد.

سال ۲۰۰۹: در بحبوحه افزایش بررسی‌های ضد انحصار بر تسلط اینتل در بازار تراشه‌ها، این کمپانی پذیرفت تا با پرداخت ۱.۲۵ میلیارد دلار برای حل‌وفصل اختلافات حقوقی چندین دهه اخیرش وارد عمل شود.

سال ۲۰۱۳: اوتلینی در میان فشار سرمایه‌گذاران، از سمت مدیرعاملی اینتل کنار رفت و برایان کرزانیچ، مدیرعامل سابق این کمپانی با تمرکز بر تنوع بخشیدن به تجارت، فراتر از رایانه‌های شخصی و بها دادن بیشتر به بازار مرکز داده و تراشه‌های خودرو مجدداً در سمت مدیرعاملی مشغول به کار شد.

سال‌های ۲۰۱۴ تا ۲۰۱۶: در زمان مدیرعاملی کرزانیچ، اینتل از استفاده از تجهیزات نسل بعدی که در تکنیک لیتوگرافی فرابنفش شدید (EUV) که برای تراشه‌های نسل بعدی حیاتی است، خودداری کرد؛ با این باور که این تجهیزات هرگز کارآمد نخواهند بود و درنتیجه مهندسان شرکت را در بخش دیگری متمرکز کرد. این تصمیم سرنوشت‌ساز، کسب‌وکار طراحی و تولید اینتل را برای تقریباً پنج سال به عقب انداخت.

سال ۲۰۱۶: در جریان یکی از بدترین افت‌های صنعت رایانه‌های شخصی در سال‌های اخیر، اینتل هم حدود ۱۲ هزار نیروی کاری‌اش را اخراج کرد.

سال ۲۰۱۷: برند سامسونگ موفق شد تا به‌عنوان بزرگ‌ترین سازنده تراشه جهان، از اینتل پیشی بگیرد. آن‌ها با افزایش قیمت‌ها در بازار حافظه، درآمدزایی فوق‌العاده‌ای داشتند. در همان زمان، اینتل هم رهبری فناوری تولیدش را به کمپانی تایوانی TSMC واگذار کرد. آن‌ها حالا بزرگ‌ترین سازنده تراشه قراردادی جهان با مشتریانی ازجمله اپل بودند.

سال ۲۰۱۸: در بحبوحه ناکامی‌های تولید، کرزانیچ از سمت خود کناره‌گیری کرد و باب سوان، مدیر مالی کمپانی به‌صورت موقت به‌عنوان مدیرعامل اینتل برگزیده شد.

سال ۲۰۱۸: اینتل پیشنهاد سرمایه‌گذاری در OpenAI را رد کرد. سوان باور نداشت که هوش مصنوعی مولد می‌تواند در آینده‌ای نزدیک به بازار برسد؛ اما حالا و در سال ۲۰۲۴، OpenAI ارزش بازار بیشتری نسبت به اینتل دارد.

سال ۲۰۲۰: با فروش همه‌گیر رایانه‌های شخصی تقویت‌شده، درآمد سالانه اینتل به اوج خود یعنی عدد ۷۷.۸۷ میلیارد دلار رسید؛ اما پس‌ازآن و با افزایش رقابت میان اینتل با AMD و Nvidia درآمد این شرکت کاهش یافت.

سال ۲۰۲۰: با تبدیل‌شدن پردازنده‌های گرافیکی انویدیا به تراشه کلیدی فناوری هوش مصنوعی مولد، ارزش بازار انویدیا از اینتل پیشی گرفت.

سال ۲۰۲۱: پت گلسینگر به سمت مدیرعاملی اینتل انتخاب شد و مورد تحسین سرمایه‌گذارانی قرار گرفت که پس از شکست‌های تولیدی و از دست رفتن سهم این کمپانی در بازار به دنبال تغییر بودند. گلسینگر تمرکزش را بر روی تبدیل اینتل به یک تولیدکننده تراشه برای سایر شرکت‌های بی‌عیب ونقص قرار داد.

سال ۲۰۲۱: اینتل از برنامه‌هایش برای سرمایه‌گذاری ۲۰ میلیارد دلاری برای ساخت دو مرکز تولیدی در آریزونا رونمایی کرد.

سال ۲۰۲۲: ارزش اینتل در بازار، پایین‌تر از AMD قرار گرفت؛ چرا که AMD که کمپانی تراشه سازی به‌مراتب کوچک‌تر از اینتل بود، توانست تا با پیشی گرفتن از اینتل، به بزرگ‌ترین رقیب انویدیا تبدیل شود.

سال ۲۰۲۴: اینتل پس از تضمین کمک‌های مالی و وام‌های فدرال با هدف تقویت تولید تراشه در آمریکا، از طرحش برای سرمایه‌گذاری ۱۰۰ میلیارد دلاری در چهار ایالت آمریکا در راستای ساخت و توسعه کارخانه‌ها رونمایی کرد.

سال ۲۰۲۴: اینتل ۱۷۵۰۰ شغل را حذف کرد؛ سود سهامش را به حالت تعلیق درآورد و در کسب‌وکار تولیدی‌اش که زیان‌ده بود، چرخش عظیمی ایجاد کرد.

منبع: reuters

۵۸۳۲۱