بیش از یک‌سوم درختان جهان در معرض خطر انقراض هستند

درختان نقشی حیاتی در حمایت از زندگی بر روی زمین ایفا می‌کنند، اما پژوهش‌های جدید نشان می‌دهند که بسیاری از گونه‌های درختان در حال نابودی هستند. بر اساس اولین ارزیابی جامع از وضعیت درختان جهان که توسط معتبرترین مرجع علمی جهانی انجام شده است، اکنون بیش از یک‌سوم گونه‌های درختان جهان در معرض خطر انقراض قرار دارند.

یافته‌ها که توسط فهرست قرمز اتحادیه بین‌المللی حفاظت از طبیعت (IUCN) در روز دوشنبه اعلام شد، نشان‌دهنده‌ی اهمیت بسیار بالای درختان در پایداری زیست‌بوم‌های زنده است. درختان، علاوه بر اینکه پناهگاه و منبع تغذیه‌ای برای گونه‌های بی‌شماری از گیاهان، حیوانات و قارچ‌ها هستند، در تنظیم آب، مواد مغذی و کربن نیز نقشی کلیدی دارند.

گرتل آگیلار، مدیرکل اتحادیه بین‌المللی حفاظت از طبیعت، در بیانیه‌ای اعلام کرد: «درختان با نقشی که در زیست‌بوم‌ها دارند، برای ادامه حیات روی زمین ضروری هستند و میلیون‌ها انسان برای بقا و معیشت خود به آن‌ها وابسته‌اند.»

ارزیابی جامع بیش از ۸۰ درصد از گونه‌های درختی شناخته‌شده را شامل می‌شود و نشان می‌دهد که ۳۸ درصد از این گونه‌ها در معرض خطر انقراض قرار دارند. در تهیه‌ی این گزارش، بیش از هزار کارشناس از سراسر جهان با یکدیگر همکاری کردند.

بزرگ‌ترین تهدید برای درختان در سراسر جهان شامل کشاورزی، قطع درختان و سپس، شهرنشینی است. امیلی بیچ، رئیس اولویت‌بندی حفاظت در مؤسسه‌ی بین‌المللی باغ‌های گیاه‌شناسی و سرپرست پژوهش، توضیح می‌دهد که در مناطق معتدل، آفات و بیماری‌ها نیز تهدیدهای بزرگی برای درختان به شمار می‌روند. او می‌افزاید تغییرات اقلیمی نیز به عنوان تهدیدی تازه، در حال ظهور است و تأثیر گرمایش زمین بر بیشتر گونه‌های درختی هنوز مشخص نیست.

یافته‌ها در جریان کنفرانس تنوع زیستی سازمان ملل در شهر کالی در کلمبیا اعلام شد. نمایندگان کشورهای مختلف هر دو سال یک بار در این مکان گرد هم می‌آیند تا درباره‌ی حفاظت از طبیعت گفتگو کنند. با وجود اختلافات در مورد تأمین مالی و این‌که چگونه کشورهای کم‌درآمد اما دارای تنوع زیستی غنی باید به جای استخراج منابع، هزینه‌های حفاظت و احیای طبیعت را تأمین کنند، مذاکرات هفته دوم را نیز پشت سر گذاشت.

جنگل‌زدایی اثرات مخربی بر اقلیم و تنوع زیستی دارد، اما همچنان مبارزه برای توقف آن با دشواری همراه است. در سال ۲۰۲۱، بیش از ۱۴۰ کشور از جمله برزیل، چین، روسیه و ایالات متحده متعهد شدند که تا سال ۲۰۳۰ به جنگل‌زدایی پایان دهند. با امضای این توافق، حدود ۹۰ درصد از جنگل‌های جهان تحت پوشش قرار گرفت.

ارین دی. متسون، مشاور ارشد شرکت کلایمت فوکس که هدایت ارزیابی سالانه‌ی پیشرفت اهداف جهانی جنگل‌ها را به عهده دارد، می‌گوید: «اما از نظر عملی، وضعیت نسبتاً ناامیدکننده است.» گزارش‌ها نشان می‌دهد که در سال ۲۰۲۳، نرخ جنگل‌زدایی جهانی ۴۵ درصد بیشتر از میزان لازم برای رسیدن به هدف پایان جنگل‌زدایی تا سال ۲۰۳۰ بوده است.

متسون می‌افزاید: «درک و ارزش‌گذاری واقعی جنگل‌های پابرجا، نقطه کور بزرگی است. دولت‌ها، مانند شرکت‌های خصوصی، به اندازه‌ی کافی به انگیزه‌ی سود واکنش نشان می‌دهند و قطع یا برداشت چوب از جنگل‌ها، راحت‌تر و سودآورتر از حفاظت از آن‌ها است.»

با این حال، برزیل نشان داده است که با اراده‌ی سیاسی و اجرای قوی می‌توان جنگل‌زدایی را مهار کرد. این کشور اکنون پیشنهاد تأسیس صندوقی جدید را داده که به کشورهای در حال توسعه برای حفظ جنگل‌هایشان کمک مالی خواهد کرد.