ناسا درحال ساخت نسل بعدی هلی‌کوپتر مریخی با توانایی فرود از مدار است

ناسا مشغول کار روی برنامه‌هایی برای ارسال یک هلی‌کوپتر دیگر به مریخ است. هواگرد مریخی بعدی ناسا به‌جای حمل به‌وسیله‌ی یک فضاپیمای دیگر، قرار است با اتکا به خود درون جو مریخ شیرجه بزند و مستقیم روی سطح سیاره فرود بیاید. این هلی‌کوپتر همچنین قادر به پرواز در مسافت‌های چند کیلومتری و حمل محموله‌های علمی خواهد بود.

تا چند سال پیش، کاوش‌های سطحی در مریخ متکی به فضاپیماهای ثابت و چرخدار بوده است. تاکنون چندین فضاپیمای سطح‌نشین با استفاده از چتر نجات و موشک پَسران (ترمزی) برای کاهش سرعت نزول، به‌طور ایمن روی سطح سیاره سرخ فرود آمده‌اند. برخی از این فضاپیماها دارای سطح‌نوردهای چرخدار با قابلیت پیمایش سطح مریخ بودند.

سپس در سال ۲۰۲۱ هلی‌کوپتر اینجنیوتی (نبوغ) ناسا از راه رسید. این هواگرد هرچند با بودجه‌ی پایینی طراحی شده بود، موفق شد پیش از آنکه در اواخر سال گذشته بازنشست شود، به‌طرز شگفت‌انگیز ۷۲ مرتبه از روی سطح سیاره سرخ برخیزد و درمجموع بیش از دو ساعت و ۱۷ کیلومتر برفراز مریخ پرواز کند.

تئودور زانتوس، مدیر برنامه هلی‌کوپتر مریخی در آزمایشگاه پیش‌رانش جت ناسا که بر ساخت اینجنیوتی نظارت داشت، به نیوساینتیست گفت چاپر ۳۵ کیلوگرم، یعنی نزدیک به ۲۰ برابر اینجنیوتی وزن خواهد داشت. چاپر قادر خواهد بود یک کیلومتر را در یک دقیقه یا چندین کیلومتر را در طول یک روز مریخی (که تقریبا ۴۰ دقیقه بیشتر از روز زمینی است) بپیماید.

زانتوس می‌گوید: «ایده این است که هگزاکوپتری به اندازه‌ی خود مریخ‌نورد پرسویرنس بسازیم که بتواند در هر روز مریخی سه کیلومتر پرواز و سه تا پنج کیلوگرم محموله‌ی علمی را در تقریبا هر نقطه از سیاره حمل کند. هدف ما رسیدن به چنین نقطه‌ای است.»

زانتوس می‌افزاید مهندسان همچنین درحال کار روی یک دستگاه جت‌پک هستند که با ورود چاپر به جو مریخ، روشن شود و آن‌قدر سرعت نزول را کاهش دهد تا هگزاکوپتر بتواند پره‌های خود را بچرخاند، پرواز کنترل‌شده را شروع و با دقت نقطه‌ی فرودش را انتخاب کند.

استفاده از جت‌پک مزایا و مشکلات خاص خود را به همراه دارد. چنین رویکردی از یک طرف به پیچیدگی پهپاد می‌افزاید و از طرف دیگر، نیاز به سامانه‌ی فرود نرم و پیچیده را رفع می‌کند. توانایی فرود با اتکا به خود همچنین بدین معنی است که نیاز نیست نقطه‌ی ورود چاپر به جو مریخ به اندازه‌ی ماموریت‌های قبلی دقیق باشد؛ درنتیجه از آنجایی که هگزاکوپتر دیگر نیازمند مانورهای دقیق قبل از ورود به جو نخواهد بود، می‌توان وزن پرتابگر و میزان مصرف سوخت را کاهش داد.

بااین‌حال، هلی‌کوپتر جاه‌طلبانه‌تر بعدی باید بر همان مشکلات پیش‌روی اینجنیوتی، غلبه کند؛ ازجمله چگونگی پرواز و کنترل یک هواگرد در جو بسیار رقیق مریخ و متقاعدکردن مدیریت ناسا. زانتوس می‌گوید حتی ایده‌ی اینجنیوتی درابتدا از سوی برخی افراد اجرانشدنی تلقی می‌شد. بسیاری از کارشناسان فقط به فیزیک بنیادی نگاه می‌کردند و می‌‌گفتند هیچ هوایی در آنجا وجود ندارد. نمی‌توانید چیزی را در مریخ بلند کنید.

زانتوس تاکید می‌کند که چاپر خود هنوز صرفا یک طرح مفهومی محسوب می‌شود و به مرحله‌ی اختصاص بودجه یا تعیین ماموریت نرسیده است. اما وی می‌گوید تیمش سرسختانه تلاش می‌کند تا اطمینان یابد که در زمان برنامه‌ریزی ماموریت‌های بعدی مریخ، چاپر بتواند به‌عنوان یک گزینه درنظر گرفته شود. زانتوس می‌گوید: «ما قرار است یک روز ناوگان هواگردها را در مریخ داشته باشیم. من از این چشم‌انداز مطمئن هستم و دیر یا زود اتفاق می‌افتد.»